Cái chết và người sắp chết dạy chúng ta điều gì (8)

 Elisabeth Kubler-Ross 

Phạm Nguyên Trường dịch

VIII

 

Hy vọng

 

Bến bờ của vĩnh hằng

Trong hy vọng tận cùng tôi tìm kiếm nàng

Ở mọi góc trong phòng;

Nhưng tôi không tìm thấy.

 

Căn nhà tôi bé nhỏ

Và những gì từ đó ra đi sẽ không bao giờ trở lại.

Nhưng toà nhà của người, Thượng đế ơi, là vô tận

Trong khi tìm nàng, tôi đến trước cửa Người.

 

Tôi đứng dưới vòm vàng của khung trời hoàng hôn

Và tôi ngước mắt mong nhìn thấy mặt Người.

 

Tôi đã đến bến bờ của vĩnh hằng, nơi không gì biến mất

Dẫu đó là hy vọng, niềm hạnh phúc,

hay bóng dáng một khuôn mặt nhìn thấy trong nước mắt.

 

Người hãy nhấn chìm cuộc đời trống rộng của tôi vào đại dương mênh mông đấy,

Hãy quẳng nó tới đáy cùng sâu nhất.

Nhưng hãy để cho tôi, chỉ một lần thôi, cảm thấy cái vuốt ve ngọt ngào đã mất

Trong vũ trụ đầy ắp, vô biên.

 

Tagore, Thơ Dâng

 

Cho đền lúc này, chúng ta đã thảo luận về những giai đoạn khác nhau mà người bệnh đã trải qua khi họ đứng trước các tin tức mang tính bi kịch – trong lĩnh vực tâm thần người ta gọi đó là những cơ chế phòng vệ, tức là những cơ chế nhằm đối phó với những tình huống cực kỳ khó khăn. Những biện pháp này sẽ kéo dài trong những khoảng thời gian khác nhau và sẽ thay thế cho nhau hoặc có lúc tồn tại song song với nhau. Thường thì hy vọng là cơ chế tiếp tục sống sót qua tất cả các giai đoạn. Tương tự như những đứa trẻ ở Trại L 318 và L 417 trong trại tập trung Terezin, đã từng giữ hy vọng trong suốt nhiều năm, mặc dù trong tổng số khoảng 15.000 trẻ em dưới mười lăm tuổi, chỉ có khoảng 100 đứa sống sót mà thôi.

Mặt trời đã dệt tấm màn vàng

Đáng yêu đến nỗi thân thể tôi đau nhói

Trên cao bầu trời xanh ngắt

Ngộ nhận rằng tôi đã mỉm cười

Thế giới nở hoa và dường như cười mỉm

Tôi muốn bay nhưng bay đi đâu, bay cao tới đâu?

Nếu trong dây thép gai mọi vật vẫn nở hoa

Tại sao tôi không thể?

Tôi sẽ không chết đâu mà!

1944, khuyết danh “Trong một chiều đầy nắng”

Khi nghe những bệnh nhân nan y, chúng tôi luôn có ấn tượng là ngay cả những bệnh nhân có thái độ chấp nhận cao nhất, thực tế nhất, cũng để ngỏ khả năng được chữa khỏi, khám phá ra một loại thuốc mới hoặc “thành công vào phút chót trong dự án nghiên cứu”, như ông J. thể hiện (cuộc phỏng vấn được trình bày trong phần sau của chương này). Chính tia hy vọng thoáng qua này đã giúp họ vượt qua những ngày, những tuần hay những tháng đầy đau khổ. Đó là cảm giác cho rằng tất cả những đau khổ này phải có ý nghĩa nào đó, và cuối cùng họ sẽ được đền đáp nếu có thể chịu đựng lâu hơn một chút nữa. Đó là hy vọng thỉnh thoảng lẻn vào tâm trí họ, nó nói rằng tất cả những đau khổ này chỉ như một cơn ác mộng và không có thật; một buổi sáng nào đó họ sẽ thức dậy và được thông báo rằng các bác sĩ đã sẵn sàng thử một loại thuốc mới dường như đầy hứa hẹn, họ sẽ sử dụng nó cho bệnh nhân và anh ta có thể là bệnh nhân đặc biệt được người ta chọn, tương tự như bệnh nhân ghép tim đầu tiên, chắc chắn là anh ta cảm thấy rằng mình được chọn để thực hiện một vai trò rất đặc biệt trong cuộc đời này. Nó mang lại cho bệnh nhân nan y cảm giác về sứ mệnh đặc biệt trong cuộc đời, giúp họ giữ vững tinh thần, giúp họ chịu đựng nhiều thử thách hơn khi mọi thứ trở nên quá căng thẳng - theo một nghĩa nào đó, đôi khi đó là giải thích theo lối duy lý những đau khổ của họ; đối với những người khác, đây vẫn là hình thức chối bỏ tạm thời, nhưng cần thiết.

Dù chúng ta có gọi nó là gì, thì chúng tôi vẫn thấy rằng tất cả các bệnh nhân của chúng tôi đều giữ được dù chỉ một chút hy vọng và nuôi dưỡng nó trong những thời khắc đặc biệt khó khăn. Họ thể hiện lòng tin cao nhất vào các bác sĩ, những người đã tạo điều kiện cho hy vọng như thế - dù có thực hay không - và họ đánh giá cao sự kiện khi hy vọng được đưa ra, mặc dù tiên lượng là xấu. Như thế không có nghĩa là các bác sĩ phải nói dối; nó chỉ có nghĩa là chúng ta chia sẻ với bệnh nhân hy vọng rằng sự kiện nào đó không lường trước có thể xảy ra, họ có thể thuyên giảm, họ sẽ sống lâu hơn dự kiến. Nếu bệnh nhân thôi không còn hy vọng nữa, thì đấy thường là dấu hiệu của cái chết sắp xảy ra. Họ có thể nói, “Thưa bác sĩ, tôi nghĩ là tôi đã mắc bệnh này” hoặc “Tôi đoán là thế này”, hoặc họ có thể nói tương tự như bệnh nhân luôn tin vào một phép màu, một hôm chào đón chúng tôi bằng câu: “Tôi nghĩ rằng đây là điều kỳ diệu - bây giờ tôi đã sẵn sàng và thậm chí không còn sợ hãi nữa”. Tất cả những bệnh nhân này đã chết trong vòng hai mươi bốn giờ. Trong khi chúng tôi cùng với họ tiếp tục hy vọng, chúng tôi không tìm cách củng cố hy vọng khi bệnh nhân đã từ bỏ, không phải tuyệt vọng mà là trong giai đoạn chấp nhận cuối cùng.

Những xung đột mà chúng ta thấy có liên quan đến hy vọng xuất phát từ hai nguồn chính. Thứ nhất và đau đớn nhất là tuyệt vọng được chuyển từ nhân viên bệnh viện hoặc gia đình trong khi bệnh nhân vẫn cần hy vọng. Thứ hai, những đau khổ do gia đình không thể chấp nhận giai đoạn cuối cùng của bệnh nhân; họ bám víu một cách tuyệt vọng vào hy vọng khi chính bệnh nhân đã sẵn sàng chết và cảm thấy gia đình không thể chấp nhận được sự thật này (trường hợp của bà W. và ông H.).

Điều gì xảy ra với những bệnh nhân mắc “hội chứng giai đoạn cuối giả tạo” đã bị bác sĩ từ chối và sau đó - sau khi được điều trị đúng cách – đã hồi phục? Dù được thể hiện một cách ngấm ngầm hay rõ ràng, những bệnh nhân này đã bị “xóa sổ”. Họ có thể được thông báo: “Chúng tôi không thể làm được gì khác” hoặc họ có thể đã được trả về nhà với dự đoán không rõ ràng rằng chẳng bao lâu nữa sẽ chết. Khi những bệnh nhân này được điều trị bằng tất cả các liệu pháp hiện có, họ sẽ có thể coi việc mình khỏi bệnh là “phép màu”, “một cuộc sống mới” hoặc “khoảng thời gian mà tôi không yêu cầu”, phụ thuộc vào cách quản lý và thông tin mà họ nhận được trước đó .

Thông điệp liên quan của Bác sĩ Bell là mang đến cho từng bệnh nhân cơ hội được điều trị hiệu quả nhất có thể, chứ không coi mỗi bệnh nhân nặng là giai đoạn cuối rồi bỏ họ. Tôi xin nói thêm rằng chúng ta không nên “bỏ” bất kỳ bệnh nhân nào, dù là bệnh nhân giai đoạn cuối hay không phải giai đoạn cuối. Chính người bệnh không thể giúp được nữa về mặt y tế mới cần được chăm sóc nhiều nếu không muốn nói là nhiều hơn người có thể kì vọng được xuất viện một lần nữa. Nếu chúng ta bỏ bệnh nhân như thế, người đó có thể tự từ bỏ và trợ giúp y tế sau đó có thể là quá muộn, vì người đó không còn sẵn sàng và không còn tinh thần để “làm lại một lần nữa”. Quan trọng hơn hẳn là nói: “Theo hiểu biết của tôi, tôi đã làm mọi thứ có thể để ông/bà… Tuy nhiên, tôi sẽ tiếp tục để làm cho ông/bà cảm thấy thoải mái nhất có thể”. Bệnh nhân đó sẽ giữ được tia hy vọng và tiếp tục coi bác sĩ như một người bạn sẽ gắn bó đến cùng. Người bệnh sẽ không cảm thấy bị bỏ rơi khi bác sĩ coi mình là không thể nào chữa được.

Phần lớn bệnh nhân của chúng tôi - bằng cách này hay cách khác - đã quay lại bệnh viện. Nhiều người trong số họ đã từ bỏ hy vọng liên quan tới những lo lắng của họ với bất kỳ người nào. Nhiều người trong số họ cảm thấy bị cách ly và bị bỏ rơi, nhiều người cảm thấy bị lừa dối khi không còn cơ hội được người ta nghĩ tới trong những quyết định quan trọng. Khoảng một nửa bệnh nhân của chúng tôi đã được xuất viện để về nhà hoặc đến viện dưỡng lão, và sau đó lại được nhập viện. Tất cả những bệnh nhân này đều thể hiện thái độ cảm kích khi chia sẻ với chúng tôi lo lắng của họ về mức độ nghiêm trọng của căn bệnh và hy vọng của họ. Họ không coi các cuộc thảo luận về cái chết và quá trình hấp hối của mình là quá sớm hoặc không được phép, vì họ có thể hồi phục. Nhiều bệnh nhân kể lại rằng họ cảm thấy dễ dàng và thoải mái khi trở về nhà, sau khi đã giải quyết xong những lo lắng của mình trước khi xuất viện. Một số người đòi gặp gia đình trước sự chứng kiến của chúng tôi trước khi về nhà, nhằm rũ sạch những lo toan bên ngoài và tận hưởng trọn vẹn những tuần cuối cùng bên nhau.

Có thể có ích nếu có nhiều người hơn nói về chết và quá trình hấp hối như một phần không thể tách rời của đời sống, cũng như họ không ngần ngại nói tới khi có người đang chờ đợi đứa con sắp chào đời. Nếu được làm thường xuyên hơn, chúng ta sẽ không phải tự hỏi liệu có nên đưa chủ đề này ra thảo luận với bệnh nhân hay không, hay chúng ta nên đợi tới lần nhập viện cuối cùng. Vì chúng ta không phải là những người không thể sai lầm và không bao giờ có thể chắc chắn đâu là lần nhập viện cuối cùng, cho nên đó có thể chỉ là cách giải thích theo lối tạo điều kiện cho chúng ta tránh né vấn đề mà thôi.

Chúng tôi đã gặp một số bệnh nhân chán nản và ốm yếu đến mức không thể giao tiếp được cho đến khi chúng tôi nói chuyện với họ về giai đoạn cuối của căn bệnh. Tinh thần họ phấn chấn lên, họ ăn uống trở lại và một số người được xuất viện trước sự ngỡ ngàng của gia đình và nhân viên y tế. Tôi tin rằng lảng tránh vấn đề chứ không sử dụng thời gian và thời điểm để ngồi lại, lắng nghe và chia sẻ sẽ lợi bất cập hại.

Tôi nói đến thời điểm vì bệnh nhân không khác với tất cả chúng ta ở chỗ chúng ta có những lúc muốn nói về những gánh nặng của mình và những lúc chúng ta muốn nghĩ về những chuyện vui vẻ hơn, dù đấy là những chuyện thực tế hay phi thực tế tới mức nào. Khi bệnh nhân biết rằng chúng ta sẽ dành thêm thời gian khi người đó muốn nói chuyện, khi chúng ta có thể nhận ra tín hiệu của người đó, chúng ta sẽ thấy rằng phần lớn bệnh nhân muốn chia sẻ lo lắng của mình với một người khác và sẽ phản ứng nhẹ nhàng và hy vọng nhiều hơn vào những cuộc đối thoại như thế.

Nếu cuốn sách này không có mục đích nào khác ngoài việc giúp người thân trong gia đình của bệnh nhân mắc bệnh nan y và nhân viên bệnh viện nhạy cảm với những giao tiếp ngầm ẩn của những bệnh nhân sắp từ giã cõi đời, thì nó đã hoàn thành được nhiệm vụ của mình. Nếu chúng ta, trong vai trò là những thành viên của nghề trợ giúp, có thể giúp bệnh nhân và gia đình họ “phối hợp” với nhu cầu của nhau và cùng nhau chấp nhận thực tại không thể nào tránh được, thì chúng ta có thể giúp tránh được nhiều đau đớn và khổ sở không cần thiết cho bệnh nhân, và thậm chí còn giúp nhiều hơn nữa cho những người thân đang còn sống trong gia đình họ.

Cuộc phỏng vấn sau đây với ông J. là ví dụ về giai đoạn phẫn nộ và chứng tỏ - đôi khi theo lối ngụy trang - hy vọng luôn luôn hiện hữu.

Ông J. là một người đàn ông da đen 53 tuổi, nhập viện vì một khối u da ác tính phát triển chậm, rối loạn da ác tính được ông mô tả khá chi tiết trong cuộc phỏng vấn. Căn bệnh này buộc ông ta phải dùng đến bảo hiểm tàn tật và có đặc điểm là trạng thái tái phát và thuyên giảm lần lượt xuất hiện.

Khi tôi đến thăm ông ta một ngày trước khi cuộc hội thảo được tổ chức, bệnh nhân cảm thấy cô đơn và đang muốn nói chuyện. Ông ta thuật lại rất nhanh, đầy ấn tượng và màu sắc nhiều khía cạnh của căn bệnh khó chịu này. Ông ta làm cho tôi khó bỏ đi và đã nhiều lần giữ tôi lại. Trái ngược hoàn toàn với cuộc gặp không có trong kế hoạch như thế, ông ta tỏ ra khó chịu, đôi khi thậm chí là phẫn nộ, trong buổi hội thảo diễn ra phía sau tấm gương một chiều. Một ngày trước buổi hội thảo, ông ta đã bắt đầu thảo luận về cái chết và người sắp chết, trong khi trong buổi hội thảo, ông ta lại nói, “Tôi không nghĩ về việc chết, tôi nghĩ về việc sống”.

Tôi nhắc đến chuyện này vì nó liên quan đến quá trình chăm sóc bệnh nhân nan y, họ có nhiều ngày, nhiều giờ hoặc nhiều phút muốn nói về những vấn đề như vậy. Họ có thể, tương tự như ông J. trước đó một hôm, tự nguyện trình bày triết lý sống và chết của mình và chúng ta có thể coi họ là những bệnh nhân lý tưởng cho buổi giảng dạy. Chúng ta có xu hướng bỏ qua thực tế là vào ngày hôm sau, cũng bệnh nhân đó có thể chỉ muốn nói về những khía cạnh thú vị của cuộc đời; chúng ta nên tôn trọng mong muốn của người bệnh. Chúng tôi đã không làm như thế trong cuộc phỏng vấn, vì chúng tôi đã cố gắng thu âm một số tài liệu có ý nghĩa mà bệnh nhân đã trình bày vào ngày hôm trước.

Tôi phải nói rằng đây là nguy hiểm chủ yếu khi cuộc phỏng vấn là một phần của chương trình giảng dạy. Không bao giờ được thúc ép câu hỏi và câu trả lời chỉ vì lợi ích của sinh viên trong cuộc phỏng vấn. Cá nhân phải luôn luôn được đặt lên hàng đầu và mong muốn của bệnh nhân phải được tôn trọng, ngay cả khi có nghĩa là một lớp học gồm 50 sinh viên và không có bệnh nhân nào để phỏng vấn.

Bác sĩ: Abg J., chỉ để giới thiệu thôi, anh đã nhập viện bao lâu rồi?

Bệnh nhân: Lần này là từ ngày 4 tháng 4 năm nay.

Bác sĩ: Anh bao nhiêu tuổi?

Bệnh nhân: Tôi 53 tuổi.

Bác sĩ: Anh đã nghe nói về những việc chúng tôi làm trong cuộc hội thảo này?

Bệnh nhân: Tôi có nghe. Chị sẽ dẫn dắt tôi với những câu hỏi chứ?

Bác sĩ: Vâng.

Bệnh nhân:  Được rồi, xin chị tiếp tục, bất cứ khi nào chị sẵn sàng.

Bác sĩ: Tôi tò mò muốn có một bức tranh rõ hơn về anh vì tôi biết rất ít về anh.

Bệnh nhân: Tôi thấy rồi ạ.

Bác sĩ: Anh là người khỏe mạnh, đã có gia đình, đang đi làm.

Bệnh nhân: Đúng vậy, có ba con.

Bác sĩ: Ba con. Anh bị bệnh khi nào?

Bệnh nhân: Vâng, tôi bị tàn tật vào năm 1963. Tôi nghĩ, lần đầu tiên tôi tiếp xúc với căn bệnh này là vào khoảng năm 1948. Lần đầu tiên có những cái mụn nhỏ trên ngực trái và dưới xương bả vai phải. Ban đầu, nó chỉ là những thứ mà bất người nào cũng có trong suốt cuộc đời. Và tôi đã dùng các loại thuốc mỡ thông thường, kem dưỡng da, vaseline và những thứ khác có thể mua ở cửa hàng thuốc. Nó không làm phiền tôi quá nhiều. Nhưng dần dần, tôi có thể nói là vào năm 1955, phần dưới của cơ thể tôi cũng bị ảnh hưởng, nhưng không lớn. Da tôi bị khô, đóng vảy và tôi phải sử dụng rất nhiều thuốc mỡ và những thứ tương tự để giữ cho mình không quá khô và thoải mái nhất có thể. Tôi vẫn tiếp tục làm việc. Trên thực tế, trong một số giai đoạn, tôi làm hai công việc vì con gái tôi sắp vào đại học và tôi muốn đảm bảo rằng cháu sẽ tốt nghiệp. Vì vậy, tôi muốn nói rằng vào năm 1957, bệnh đã nặng đến mức tôi bắt đầu đi gặp các bác sĩ khác nhau. Tôi tới gặp bác sĩ X trong khoảng ba tháng, ông ấy không cải thiện được gì. Khám bệnh thì rẻ thôi, nhưng đơn thuốc vào khoảng 15 đến 18 đôla một tuần. Khi phải nuôi một gia đình gồm ba đứa con bằng đồng lương của một công nhân, ngay cả khi đang làm một lúc hai việc, không thể xử lý được tình huống như vậy. Và tôi đã đi qua hết phòng khám này tới phòng khám khác và họ đã thăm khám một cách thiếu trách nhiệm, tôi cảm thấy không hài lòng. Tôi không quay lại. Và tôi cứ loay hoay mãi, tôi đoán là cảm thấy càng lúc càng khốn khổ hơn cho đến năm 1962, bác sĩ Y cho tôi nhập viện P.. Tôi đã ở đó khoảng năm tuần và thực sự không có gì xảy ra và tôi đã xuất viện và cuối cùng quay lại phòng khám đầu tiên. Cuối cùng vào tháng 3 năm 1963, họ nhận tôi vào bệnh viện này. Lúc đó tôi ở trong tình trạng tồi tệ đến nỗi tôi bị tàn tật.

Bác sĩ: vào năm 63?

Bệnh nhân:Vâng, năm 63.

Bác sĩ: Lúc đó anh có biết mình bị bệnh gì hay không?

Bệnh nhân:Tôi biết đó khối u da ác tính phát triển chậm và mọi người đều biết.

Bác sĩ: Vậy, anh biết tên căn bệnh của mình lâu chưa?

Bệnh nhân: Vâng, tôi đã nghi ngờ trong một thời gian, nhưng sau đó nó đã được xác nhận bằng sinh thiết.

Bác sĩ: Lâu rồi à?

Bệnh nhân: Cách đây không lâu, chỉ vài tháng trước khi người ta đưa ra được chẩn đoán thực sự. Nhưng bệnh nhân biết được tình trạng sức khỏe và đọc mọi thứ mà họ có thể có trong tay. Lắng nghe mọi thứ, và học được tên của các loại bệnh khác nhau. Và từ những tài liệu tôi đọc được, khối u da ác tính phát triển chậm phù hợp với bức tranh và cuối cùng nó đã được xác nhận, và lúc đó tôi chẳng khác gì người sắp bị tử hình. Mắt cá chân của tôi bắt đầu sưng tấy, người tôi luôn luôn đầy mồ hôi và vô cùng đau khổ.

Bác sĩ: Đó có phải là ý của anh khi nói “lúc đó tôi đã bị bắn?” Và anh cảm thấy rất đau khổ? Anh định nói như thế?

Bệnh nhân: Chắc chắn rồi. Tôi vô cùng khổ sở - ngứa, đóng vảy, đổ mồ hôi, đau mắt cá chân, chỉ còn là một con người hoàn toàn, hoàn toàn, cực kỳ khốn khổ. Bây giờ, tất nhiên, những lúc như thế này người ta sẽ có một chút bực bội. Tôi đoán chị đang tự hỏi, tại sao việc này lại xảy ra với tôi. Và sau đó chị tỉnh lại, và nói, “Vâng, anh không tốt hơn bất kỳ người nào khác, tại sao lại không phải là anh?” Bằng cách đó, người ta có thể tự hòa giải, vì sao ta bắt đầu nhìn vào làn da của những người ta gặp. Ta để ý xem họ có bất kỳ vết thâm nào hay không, có dấu hiệu viêm da nào hay không, vì quan tâm duy nhất của ta trong cuộc sống là xem họ có vết nào hay không và có người nào khác đang mắc căn bệnh tương tự hay không, chị biết đấy. Và tôi cũng đoán, mọi người đang nhìn tôi bởi vì tôi trông khác hẳn họ.

Bác sĩ: Bởi vì đây là một loại bệnh có thể nhìn thấy được.

Bệnh nhân: Đó là một loại bệnh có thể nhìn thấy được.

Bác sĩ: Căn bệnh này có ý nghĩa gì với anh? Khối u da ác tính phát triển chậm này có ý nghĩa gì đồi với anh?

Bệnh nhân: Đối với tôi, nó có nghĩa là cho đến nay họ vẫn chưa chữa khỏi cho bất kỳ người nào. Có thuyên giảm trong những giai đoạn nhất định, có thuyên giảm trong những giai đoạn không xác định. Đối với tôi, nó có nghĩa là ở đâu đó, một người nào đó sẽ tiến hành nghiên cứu. Có rất nhiều đầu óc thông thái đang làm việc này. Họ có thể khám phá ra cách chữa trị trong khi đang nghiên cứu một thứ gì đó khác. Còn đối với tôi, nó có nghĩa là tôi cắn răng và tiếp tục sống từ ngày này sang ngày khác và hy vọng rằng một buổi sáng nào đó tôi sẽ ngồi bên cạnh giường và bác sĩ cũng ngồi ở đó, ông ấy sẽ nói: “Tôi muốn tiêm cho anh mũi này”, và nó sẽ tương tự như một loại vaccine hay thứ gì đó, và trong vài ngày nữa nó sẽ hết.

Bác sĩ: Một cái gì đó có tác dụng!

Bệnh nhân: Tôi sẽ lại có thể đi làm. Tôi thích công việc của mình, vì tôi có khả năng tự giám sát.

Bác sĩ: Anh làm công việc gì?

Bệnh nhân: Thực ra, tôi là quản đốc chính của bưu điện trung tâm trong khu phố. Chính tôi đã làm nhiều tới mức được giao trách nhiệm quản lý các quản đốc. Mỗi tối, có bảy hay tám quản đốc phải báo cáo với tôi. Không chỉ giúp đỡ, tôi xử lý khá nhiều hoạt động. Tôi có triển vọng thăng tiến, vì tôi biết và yêu thích công việc của mình. Tôi không bao giờ cảm thấy khó chịu khi làm việc. Tôi luôn giúp vợ khi bọn trẻ thức.

Chúng tôi hy vọng chúng sẽ tránh xa và có lẽ chúng tôi có thể tận hưởng một số điều mà chúng tôi đã được đọc và đã được nghe.

Bác sĩ: Như thế nào?

Bệnh nhân: Đi du lịch, ý tôi là chúng tôi chưa bao giờ đi nghỉ. Con đầu lòng của chúng tôi sinh non và trong một thời gian dài chúng tôi không tin là cháu qua được. Phải sáu mươi mốt ngày tuổi cháu mới được về nhà. Hiện nay ở nhà tôi vẫn còn một túi biên lai của bệnh viện. Tiền viện phí là hai đôla một tuần, mà lúc đó tôi chỉ kiếm được khoảng mười bảy đôla một tuần thôi. Tôi thường xuống tàu, rồi vội vã mang hai bình sữa của vợ đến bệnh viện, nhặt hai bình không, quay trở lại nhà ga và để đi tới sở làm trong thành phố. Sau đó tôi sẽ làm việc cả ngày và đến tối thì mang hai chai không về nhà. Và tôi ngờ rằng vợ tôi có đủ sữa cho tất cả những đứa trẻ sinh non trong nhà trẻ ở đấy. Chúng tôi đã cung cấp cho họ khá đầy đủ và đối với tôi, nó có nghĩa là chúng tôi đã vượt qua khó khăn. Chẳng bao lâu sau tôi được nhận tiền lương cao, không cần phải chắt chiu từng xu nữa. Đối với tôi, sự kiện đó chỉ có nghĩa là đôi khi chúng tôi có thể chờ đợi kỳ nghỉ đã được lên kế hoạch, nhưng chúng tôi không thể đi đâu, vì cháu phải đi khám răng, hoặc những việc đại loại như thế. Đối với tôi, tất cả chỉ có thế thôi. Có nghĩa là có một vài năm được sống ít nhiều thoải mái hơn.

Bác sĩ: Sau một thời gian dài với nhiều rắc rối.

Bệnh nhân: Vâng, hầu hết mọi người đều phải vật lộn trong thời gian dài và khó khăn hơn tôi. Tôi chưa bao giờ coi đó là cuộc vật lộn. Tôi đã làm việc trong xưởng đúc và chúng tôi ăn theo sản phẩm. Tôi có thể làm việc như trâu. Có những đồng nghiệp đến nhà và nói với vợ tôi rằng tôi đã làm việc quá sức. Vâng, cô ấy nhảy dựng lên, tôi nói với cô ấy rằng đấy là họ ghen tị thôi, khi làm việc với những người đàn ông có sức lực, người ta không muốn người bên cạnh có sức hơn mình và tôi chắc chắn đã làm như thế, tôi đã đi làm là làm. Cứ khi nào có thể vươn lên là tôi vươn lên, bất kỳ khả năng vươn lên nào. Trên thực tế, họ đã mời tôi vào văn phòng nơi tôi đang làm việc và họ nói với tôi rằng khi chúng tôi bổ nhiệm quản đốc da màu, thì người đó sẽ là anh. Tôi phấn khởi được một lúc, nhưng khi vừa bước ra ngoài tôi liền nghĩ, họ nói khi nào, thì có thể là từ bây giờ đến năm hai nghìn. Vì vậy, nó làm tôi mất tinh thần đến mức tôi phải làm việc trong những điều kiện như thế. Nhưng trong những ngày đó tôi vẫn không gặp bất kì khó khăn nào. Tôi có thừa sức lực, tôi còn trẻ và tôi tin rằng mình có thể làm được bất cứ việc gì.

Bác sĩ: Thưa anh J., xin cho tôi biết, hiện nay anh không còn trẻ nữa, và có lẽ anh không thể làm tất cả những việc đó nữa, anh cảm thấy như thế nào? Có lẽ không có bác sĩ nào với chiếc kim tiêm, có thể chữa được bệnh.

Bệnh nhân: Đúng thế. Phải học cách chịu đựng thôi. Trước tiên, phải hiểu rằng có thể sẽ không bao giờ khỏe lại.

Bác sĩ: Nó làm cho anh cảm thấy thế nào?

Bệnh nhân: Chấn động, sẽ cố gắng không nghĩ về những sự kiện như thế.

Bác sĩ: Anh có bao giờ nghĩ về nó?

Bệnh nhân: Chắc chắn rồi, có rất nhiều đêm tôi ngủ không đẫy giấc. Trong đêm, tôi nghĩ về hàng triệu thứ. Nhưng không dừng lại ở những thứ đó. Khi còn nhỏ, tôi đã có cuộc sống tốt đẹp và mẹ tôi vẫn còn sống. Bà thường đến thăm tôi ở đây. Tôi luôn có thể lục lại tâm trí của mình và xem xét một vài sự việc đã từng xảy ra. Chúng tôi có một cái xe cà tàng và đi du lịch trong khu vực của chúng tôi. Những ngày đó, khi mới có rất ít con đường được trải nhựa, còn những con đường chưa trả nhựa thì lầy lội, chúng tôi đã đi khá nhiều. Có những chỗ bị mắc kẹt vì bùn lên đến tận trục bánh xe, phải đẩy hoặc kéo hay làm một cái gì đó tương tự như thế. Và vì thế mà tôi cho rằng mình đã có tuổi thơ khá đẹp, bố mẹ tôi rất tốt. Trong nhà chúng tôi, không ai tỏ ra lỗ mãng hay nóng nảy. Cuộc sống khá dễ chịu. Tôi nghĩ về những sự kiện đó và nhận ra rằng mình khá may mắn, vì hiếm có người nào trên thế gian này chẳng có gì ngoài sự khốn khổ. Tôi nhìn xung quanh và thấy rằng mình đã có cái mà tôi gọi là một ít ngày được thưởng.

Bác sĩ: Những điều anh nói chứng tỏ anh đã có một đời sống viên mãn. Nhưng nó có làm cho quá trình hấp hối trở nên dễ dàng hơn?

Bệnh nhân: Tôi không nghĩ về hấp hối. Tôi nghĩ về quá trình sống. Tôi nghĩ, chị biết không, tôi thường nói với các con rằng, khi chúng tới, lúc nào tôi cũng sẽ nói với chúng là trong mọi hoàn cảnh, hãy làm hết sức mình, và tôi đã nói rất nhiều lần rằng đằng nào thì ta cũng vẫn thua. Tôi nói, bây giờ con nên nhớ, trong cuộc đời này con phải là người may mắn. Tôi đã sử dụng cụm từ đó.

Tôi luôn coi mình là người may mắn. Tôi nhìn lại và tôi nghĩ về tất cả những người bạn đã đi cùng tôi và đang ở trong tù và những nhà tù khác nhau và những chỗ như thế. Và tôi đã có nhiều cơ hội như họ, nhưng tôi đã không làm như thế. Tôi luôn tránh xa khi họ chuẩn bị làm việc gì đó không ổn. Tôi đã có rất nhiều trận đánh nhau, họ nghĩ rằng tôi sợ. Nhưng tốt hơn hết là tránh xa những chuyện đó và chiến đấu cho những điều ta tin tưởng, sau đó tham gia và nói, tốt, tôi sẽ đi cùng. Bởi vì sớm muộn gì, khi ta cũng dính líu vào chuyện gì đó có thể làm cho ta bắt đầu đời sống mà ta không thể đảo ngược được. Ồ, họ nói rằng có thể tự kéo mình lên bằng dây giày và tất cả những thứ kiểu như thế, nhưng sẽ có danh sách nào đó và việc đầu tiên xảy ra trong khu phố, và người ta không quan tâm bao nhiêu tuổi, họ đánh thức và muốn biết đã ở đâu đêm đó, đêm đó. Tôi may mắn vì đã tránh xa tất cả những chuyện đó. Vì vậy, khi nhìn lại, tôi phải nói rằng mình đã rất may mắn và tôi phóng chiếu nó đi xa hơn một chút. Tôi vẫn còn một chút may mắn. Ý tôi là, tôi đã gặp một số vận đen, chị có thể nói như thế, sớm muộn gì chuyện này cũng phải kết thúc và đó sẽ là ngày tôi bước ra khỏi đây và mọi người thậm chí sẽ không nhận ra tôi.

Bác sĩ: Đây có phải là cái làm cho anh không bao giờ cảm thấy tuyệt vọng?

Bệnh nhân: Không có gì ngăn cản người ta tuyệt vọng. Tôi không quan tâm chị tự điều chỉnh tốt đến mức nào, chị sẽ cảm thấy tuyệt vọng. Nhưng tôi nói rằng nó giúp tôi thoát được hoàn cảnh không thể chịu đựng nổi. Ai rồi cũng cảm thấy tuyệt vọng. Đến một nơi mà người ta không thể nào ngủ được, rồi sau một thời gian, người ta chiến đấu với nó. Càng chống lại nó, nó càng tạo ra thêm nhiều khó khăn, vì nó thực sự có thể trở thành trận đấu về mặt thể xác. Sẽ toát mồ hôi như thể người ta đang gắng sức về mặt thể chất, nhưng tất cả chỉ là tinh thần.

Bác sĩ: Làm sao anh chống lại nó? Tôn giáo có giúp được gì cho anh? Hoặc một số người giúp anh?

Bệnh nhân:  Tôi không coi mình là người đặc biệt sùng đạo.

Bác sĩ: Cái gì ban cho anh sức mạnh để làm như thế trong suốt hai mươi năm qua? Mới đó mà đã gần hai mươi năm rồi phải không?

Bệnh nhân: Vâng, vâng, tôi đoán rằng nguồn sức mạnh đến từ rất nhiều góc độ khác nhau, thật khó nói. Mẹ tôi có đức tin sâu sắc và trường tồn. Nếu tôi không dành toàn bộ nỗ lực của mình cho công việc nào đó, thì tôi cảm thấy mình đang làm bà thất vọng. Vì vậy, tôi nói có sự giúp đỡ của mẹ mình. Vợ tôi cũng có đức tin sâu sắc và trường tồn, cho nên cũng có sự giúp đỡ của vợ tôi. Các chị em tôi, dường như những người phụ nữ trong gia đình tôi luôn có niềm tin tôn giáo sâu sắc hơn, và tôi cho rằng họ là những người chân thành nhất trong những lời cầu nguyện của mình. Đối với tôi, một người bình thường cầu nguyện là cầu xin một điều gì đó. Tôi luôn luôn quá tự mãn nên không thể cầu xin. Tôi nghĩ có lẽ vì thế mà tôi không thể đặt hết cảm xúc vào những điều tôi đang nói ở đây. Tôi cho rằng mình không thể bộc lộ tất cả cảm xúc của mình qua những điều tôi nói.

Bác sĩ: Nền tảng tôn giáo anh là gì, Công giáo hay Tin Lành...?

Bệnh nhân: Bây giờ tôi là người Công giáo, tôi đã cải đạo theo Công giáo. Cha mẹ tôi, một người theo phái Tin lành Baptist và một người theo phái Giám lý (Methodist).

Bác sĩ: Làm sao anh lại trở thành người Công giáo?

Bệnh nhân: Nó dường như phù hợp với tư tưởng của tôi về tôn giáo

Bác sĩ: Anh cải đạo vào lúc nào?

Bệnh nhân: Khi các con tôi còn nhỏ. Chúng học ở các trường Công giáo. Đầu những năm 50, tôi nghĩ thế.

Bác sĩ: Nó có liên quan gì đến căn bệnh của anh hay không?

Bệnh nhân: Không, lúc đó da không làm tôi tôi khó chịu nhiều lắm và tôi nghĩ ngay sau khi ổn định và đi khám bác sĩ, thì sẽ giải quyết được, chị biết không?

Bác sĩ: À

Bệnh nhân: Nhưng không bao giờ xảy ra chuyện đó.

Bác sĩ: Vợ anh có là tín đồ Công giáo hay không?

Bệnh nhân: Vâng, cô ấy là tín đồ. Cô ấy cũng cải đạo cùng thời với tôi.

Bác sĩ: Hôm qua anh đã nói với tôi một chuyện gì đó. Tôi không biết anh có muốn nói lại một lần nữa. Tôi nghĩ nó sẽ có ích. Khi tôi hỏi anh làm sao chịu đựng được tất cả những chuyện này, anh đã cho tôi biết toàn bộ khả năng mà một người đàn ông làm - kết thúc tất cả và nghĩ đến việc tự tử, và tại sao anh lại không thể làm thế. Anh cũng đã nói đến cách tiếp cận dẫn đến chết người, anh có thể nhắc lại một lần nữa?

Bệnh nhân: Vâng, tôi nói rằng đã có bác sĩ nói với tôi, “Tôi không thể, tôi không biết anh chịu đựng như thế nào. Tôi sẽ tự sát”

Bác sĩ: Một bác sĩ đã nói như thế?

Bệnh nhân: Vâng. Thế rồi tôi nói, tự sát là bất khả thi vì tôi quá nhút nhát, không thể tự sát được. Nó loại bỏ một khả năng mà tôi không phải nghĩ tới. Cuối cùng tôi đã loại bỏ được những vướng mắc trong tâm trí, cho nên tôi ngày càng ít phải suy nghĩ hơn. Vì vậy, tôi đã loại bỏ ý tưởng tự sát bằng quá trình loại bỏ cái chết. Sau đó, tôi đi đến kết luận rằng, tốt, bây giờ mày đang ở đây. Bây giờ mày có thể quay mặt vào tường hoặc có thể khóc. Hoặc mày có thể tìm cách đạt được bất kỳ niềm vui nho nhỏ nào trong cuộc sống, tùy thuộc vào tình trạng của mày. Và những sự kiện chắc chắn sẽ xảy ra. Mày có thể xem chương trình truyền hình hay nghe một cuộc trò chuyện thú vị và sau vài phút, mày không còn cảm thấy ngứa ngáy và khó chịu nữa. Tất cả những thứ nhỏ nhặt này tôi gọi là phần thưởng và tôi hình dung ra rằng, nếu tôi có thể có đủ phần thưởng vào một trong những ngày này thì mọi thứ sẽ là tiền thưởng và nó sẽ kéo dài đến vô cùng tận và mỗi ngày sẽ là một ngày tốt đẹp. Vì vậy, tôi không lo lắng quá nhiều. Khi tôi có những cảm giác khốn khổ, không ít thì nhiều tôi đều làm cho mình phân tâm hoặc cố gắng ngủ. Bởi vì, nói cho cùng, giấc ngủ là liều thuốc tốt nhất mà con người đã phát minh được. Đôi khi tôi thậm chí không ngủ, và tôi chỉ nằm một cách yên lặng. Học cách chịu đựng những thứ này, còn có thể làm gì khác? Có thể nhảy lên, la hét và có thể đập đầu vào tường, nhưng khi làm tất cả những điều đó, thì vẫn ngứa, vẫn khổ.

Bác sĩ: Ngứa dường như là khó chịu nhất trong căn bệnh của anh. Anh có bị đau không?

Bệnh nhân: Cho đến nay, ngứa là khó chịu nhất, nhưng đau ngay dưới lòng bàn chân của tôi, đến mức tôi cảm thấy như bị tra tấn khi bị bất kỳ cái gì nằng nặng đè lên. Cho nên, tôi nói rằng cho đến nay ngứa, khô và đóng vảy là vấn đề lớn nhất của tôi. Tôi phải chiến đấu trên quy mô như thế. Thật buồn cười. Chị chất đầy vảy trên giường của mình và chị chải như thế, và thường thì, các mảnh vụn sẽ bay đi ngay lập tức. Những chiếc vảy này nhảy lên nhảy xuống như thể chúng có móng vuốt và đó là một nỗ lực điên rồ.

Bác sĩ: Để thoát khỏi chúng?

Bệnh nhân: Để thoát khỏi chúng, bởi vì chúng chiến đấu đến cùng. Chị sẽ kiệt sức và chị sẽ nhìn, còn chúng vẫn ở đó. Vì vậy, tôi thậm chí còn nghĩ về một chiếc máy hút bụi nhỏ, để giữ cho mình sạch sẽ. Giữ cho mình sạch sẽ trở thành ám ảnh, vì khi đi tắm và bôi tất cả những thứ này lên người, chị vẫn không cảm thấy sạch sẽ. Vì vậy, ngay lập tức chị cảm thấy cần tắm một lần nữa. Chị có thể mất cả đời chỉ để vào và ra khỏi bồn tắm.

Bác sĩ: Ai là người giúp đỡ nhiều nhất khi anh gặp những rắc rối này? Khi anh còn ở trong bệnh viện?

Bệnh nhân: Ai là người giúp đỡ nhiều nhất? Tôi muốn nói rằng chị có thể gặp bất kỳ người nào ở quanh đây, mọi người, họ đoán trước được nhu cầu của tôi và giúp đỡ. Họ làm rất nhiều việc mà tôi thậm chí không hề nghĩ tới. Một cô gái thấy ngón tay của tôi bị đau và tôi gặp rắc rối khi châm điếu thuốc. Tôi nghe thấy cô ấy nói với những cô gái khác, “Khi các bạn đi qua đây, hãy để ý đến ông ấy và xem ông ấy có muốn hút thuốc không”. Tuyệt vời quá rồi còn gì hơn thế nữa.

Bác sĩ: Họ thực sự quan tâm.

Bệnh nhân: Chị biết đấy, đó là cảm giác tuyệt vời, bất cứ nơi nào tôi có mặt và trong suốt cuộc đời mình, mọi người đều thích tôi. Tôi vô cùng biết ơn. Tôi biết ơn một cách khiêm tốn. Tôi không bao giờ đi chệch khỏi con đường của mình, tôi không nghĩ là cần trở thành người làm việc thiện. Nhưng tôi có thể tìm được rất nhiều người trong thành phố này có thể chỉ ra những lần tôi giúp họ trong những công việc khác nhau. Tôi thậm chí không biết tại sao, nhưng tạo điều kiện cho người nào đó thoải mái về mặt tinh thần là một phần trong con người tôi. Tôi cố gắng giúp người đó tự điều chỉnh. Tôi có thể tìm được rất nhiều người và họ nói với những người khác rằng tôi đã giúp họ như thế nào. Nhưng đồng thời, tất cả những người tôi từng biết đều đã giúp đỡ tôi. Tôi không tin là trên đời này mình lại có kẻ thù. Tôi không tin rằng mình biết có người trên thế gian này mong muốn tôi bị tổn thương. Bạn cùng phòng của tôi từ thời sinh viên cách đây vài năm cũng đã ở đây. Chúng tôi nói về những ngày cùng nhau đi học. Chúng tôi nhớ ký túc xá, bất kỳ giờ nào trong ngày cũng có thể có người đề nghị rằng, chúng ta cùng đi và làm náo loạn phòng của đứa nào đó. Rồi họ đi và ném tay kia ra ngoài, ném ra khỏi phòng của hắn. Vui đùa vô tư, thô bạo, nhưng vui vẻ. Và anh bạn kể cho con trai mình nghe chúng tôi thường dựng họ lên và xếp họ như những khúc gỗ. Cả hai chúng tôi đều mạnh mẽ, chúng tôi đều là người cứng rắn. Chúng tôi thực sự xếp họ trong hành lang đó, họ không bao giờ lôi chúng tôi ra khỏi phòng. Chúng tôi còn một người bạn cùng phòng, hắn ở trong đội điền kinh và chạy hàng trăm thước. Trước khi năm người bước vào phòng, tay này có thể đã ra khỏi cửa và chạy theo hành lang dài khoảng bảy mươi thước. Không ai có thể bắt được hắn khi hắn bắt đầu chạy. Vì vậy, mãi sau hắn mới quay lại, chúng tôi đã lập lại trật tự và căn phòng sẽ được dọn dẹp và mọi thứ, và tất cả chúng tôi cùng đi ngủ

Bác sĩ: Đây là một trong những phần thưởng mà anh nghĩ tới, có phải thế không?

Bệnh nhân: Tôi nhìn lại và nghĩ về những chuyện dại dột mà chúng tôi đã làm. Một số thằng tới vào ban đêm và căn phòng khá lạnh. Chúng tôi tự hỏi ai có khả năng chịu lạnh giỏi nhất và tự nhiên là tất cả mọi người trong chúng tôi đều biết rằng, mình là người chịu lạnh giỏi nhất. Vì vậy, chúng tôi quyết định mở cửa sổ. Không có lò sưởi hay bất cứ thứ gì khác, còn nhiệt độ bên ngoài là âm 17 độ C. Tôi nhớ mình đã đội một chiếc mũ len, mặc hai bộ đồ ngủ, áo choàng và đi hai đôi tất. Tôi ngờ rằng những người khác cũng mặc tương tự như thế. Nhưng khi thức dậy vào buổi sáng, mọi thứ, tất cả cốc chén và mọi thứ khác trong căn phòng đều đông cứng. Và tất cả những bức tường có thể chạm tay vào, nó có thể làm cho tay dính chặt tường, tường đã bị đông cứng lại. Phải mất bốn ngày để làm tan băng trong phòng ngủ đó và làm cho nó ấm lên. Tôi muốn nói rằng, đó là việc làm ngu ngốc, chị biết đấy. Và đôi khi có người nhìn tôi và thấy tôi đang mỉm cười, và nghĩ rằng anh chàng này thật sự điên rồi, anh ta hỏng hẳn rồi. Nhưng đây chỉ là một trường hợp mà tôi nghĩ tới, nó làm cho tôi cảm thấy vui. Hôm qua, chị đã hỏi tôi đâu là công việc chính mà các bác sĩ và y tá có thể làm để giúp đỡ bệnh nhân. Nó phụ thuộc rất nhiều vào bệnh nhân. Nó phụ thuộc rất nhiều vào bệnh tình của người ốm. Nếu thực sự bị bệnh người đó hoàn toàn không muốn bị làm phiền. Người ta chỉ muốn nằm yên và không muốn ai sờ vào người, đo huyết áp hay nhiệt độ. Ý tôi là, dường như mỗi khi người ta thư giãn thì một người nào phải làm gì đó cho họ. Tôi nghĩ các bác sĩ và y tá càng ít làm phiền bệnh nhân thì càng tốt. Bởi vì ngay khi người ta cảm thấy tốt hơn, người đó sẽ ngẩng đầu lên và quan tâm đến mọi thứ. Và đó là lúc để bạn bè đi vào và bắt đầu cổ vũ và dỗ dành người bệnh.

Bác sĩ: Nhưng thưa anh J., khi những người bệnh quá nặng bị bỏ lại một mình, chẳng phải họ càng đau khổ và sợ hãi hơn sao?

Bệnh nhân: Tôi không nghĩ thế. Vấn đề không phải là để họ một mình, tôi không có ý cách ly những bệnh nhân này hay bất cứ cái gì tương tự như thế. Ý tôi là người bệnh đang ở trong phòng và đang nghỉ ngơi thoải mái, thì một người nào đó làm cho cái gối đầy lên, trong khi người đó không muốn gối của mình bị làm phồng lên. Đầu của bệnh nhân đang được nghỉ ngơi một cách an hòa. Tất cả họ đều có ý tốt, cho nên chị đồng ý với họ. Sau đó, một người khác tới và nói, “Anh có muốn uống nước không?” Vì sao, thực sự nếu muốn uống nước, bệnh nhân có thể xin, nhưng họ sẽ rót cho bệnh nhân một cốc nước. Họ làm là do muốn làm cho bệnh nhân thoải mái hơn. Trong khi đó, trong một số hoàn cảnh nhất định, nếu mọi người lờ người đó đi – thì đây chính là lúc người ta cảm thấy tốt hơn hẳn.

Bác sĩ: Bây giờ anh cũng thích được ở một mình chứ?

Bệnh nhân: Không, không nhiều lắm, tuần trước thì có

Bác sĩ: Ý tôi là bây giờ, trong cuộc phỏng vấn này. Nó cũng làm anh mệt mỏi phải không?

Bệnh nhân: Ồ, tôi nói mệt, ý tôi là tôi không có gì để làm ngoài việc đi về và nghỉ ngơi. Nhưng, tôi không thấy kéo dài hơn thì được lợi gì, vì sau một lúc, chị sẽ lặp đi lặp lại.

Bác sĩ: Anh có lo lắng về chuyện này trong ngày hôm qua.

Bệnh nhân: Vâng, tôi có lý do để lo lắng vì một tuần trước, nếu chị gặp tôi, chị thậm chí sẽ không coi tôi là đối tượng cho cuộc phỏng vấn vì tôi nói nửa câu, tôi nói nửa suy nghĩ. Tôi không biết tên mình. Nhưng, tôi đã khỏi.

Cha tuyên úy: Anh cảm thấy thế nào về những sự kiện đã xảy ra trong tuần qua? Đây có phải là một phần thưởng khác của anh hay không?

Bệnh nhân: Vâng, tôi rất mong nó xảy ra như thế này, nó chuyển động theo chu kỳ, tương tự như cái bánh xe lớn. Nó diễn ra khắp nơi và với loại thuốc mới mà họ thử với tôi, tôi hy vọng sẽ giảm bớt những cảm giác khác nhau này. Lúc đầu tôi kỳ vọng có cảm giác thực sự tốt hay thực sự xấu. Tôi đã trải qua giai đoạn xấu và bây giờ sẽ là giai đoạn tốt và tôi sẽ cảm thấy khá tốt vì nó diễn ra như thế. Ngay cả khi tôi không dùng bất kỳ loại thuốc nào, nếu tôi buông bỏ mọi thứ.

Bác sĩ: Vì vậy, bây giờ anh đang bước vào chu kỳ tốt, đúng không?

Bệnh nhân: Tôi nghĩ thế.

Bác sĩ: Tôi nghĩ bây giờ chúng tôi sẽ đưa anh trở lại phòng của anh.

Bệnh nhân: Xin cảm ơn.

Bác sĩ: Cảm ơn anh J. đã đến.

Bệnh nhân: Xin cảm ơn các vị.

Ông J., bị bệnh tới hai mươi năm và đau khổ đã làm cho ông ta trở thành triết gia, có nhiều dấu hiệu chứng tỏ thái độ phẫn nộ được che dấu. Những điều ông ta thực sự nói trong cuộc phỏng vấn này là: “Tôi là người rất tốt, tại sao tôi lại bị căn bệnh này?” Ông ta nói mình đã trải qua những năm tháng tuổi trẻ cứng rắn và mạnh mẽ đến mức nào, đã chịu đựng lạnh giá và gian khổ đến mức nào; chăm sóc con cái và gia đình như thế nào, làm việc chăm chỉ như thế nào và không bao giờ để bạn bè xấu cám dỗ mình. Sau tất cả những cố gắng như thế, các con của ông ta đã lớn và ông hy vọng sẽ được sống mấy năm tốt đẹp, được đi du lịch, được nghỉ mát, được hưởng thành quả lao động của mình. Ở một mức độ nào đó, ông ta biết rằng những hy vọng này là vô ích. Giờ đây, ông ta phải dồn hết sức lực để tỉnh táo, để chống lại cảm giác ngứa ngáy, khó chịu, đau đớn mà ông ấy đã mô tả rất đầy đủ.

Ông ta nhìn lại cuộc vật lộn này, và loại bỏ từng bước những ý nghĩ lướt qua đầu mình. Tự tử là “hết”, giai đoạn nghỉ hưu đầy hứng thú cũng không cần nghĩ tới nữa. Căn bệnh ngày càng nặng thêm thì lĩnh vực mà ông ta có khả năng làm cũng ngày càng nhỏ đi. Kỳ vọng và đòi hỏi của ông ta cũng ngày càng nhỏ hơn và cuối cùng ông ấy chấp nhận sự kiện là phải sống từ đợt thuyên giảm này đến đợt thuyên giảm khác. Ông ấy cảm thấy rất khó chịu, ông ta muốn được ở một mình, xa lánh mọi người và cố gắng ngủ.

Khi cảm thấy khá lên, ông ta sẽ cho mọi người biết rằng mình sẵn sàng giao tiếp trở lại và trở nên hòa đồng hơn. “Mày phải gặp may”, có nghĩa là ông ấy vẫn hy vọng rằng sẽ có một đợt thuyên giảm khác. Ông ấy cũng hy vọng rằng có thể tìm ra một số phương pháp chữa trị, một số loại thuốc mới được phát triển kịp thời để giảm bớt đau khổ cho mình.

Ông ấy đã nuôi hy vọng này cho đến ngày cuối cùng.