Những lực lượng nào đang đánh nhau ở Syria?

Nicholas Blanford (Christian Science Monitor, Mỹ)

Phạm Nguyên Trường dịch

Cuộc can thiệp của Nga vào Syria được mô tả như là “bước ngoặt”: thêm một chiều kích mới cho cuộc chiến tranh mà trong bốn năm rưỡi qua đã làm cho 250 ngàn người chết và tạo ra cuộc khủng hoảng người tị nạn tồi tệ nhất, kể từ Thế chiến II. Nhiều lực lượng, cả địa phương, khu vực và quốc tế đã và đang tham gia vào cuộc xung đột này. Xin xem xét qua những lực lượng đó.

Tổng thống Bashar al-Assad

1. Quân đội Syria mạnh đến mức nào?

Năm 2011, tức là trước khi cuộc chiến ở Syria bắt đầu, quân đội Syria, kể cả không quân và hải quân, ước tính có khoảng 300.000 người. Nhưng sau 4 năm xung đột đẫm máu, quân đội đã bị hao hụt, do đào ngũ và đào tẩu sang phía đối phương, hiện này còn khoảng từ 80.000 đến 100.000 quân.

Quân đội Syria được lực lượng phòng vệ quốc gia - lực lượng dân quân trung thành với chính phủ, gồm khoảng 80.000 binh sĩ - ủng hộ. Nhiều người ủng tổng thống Bashar al-Assad thích tham gia lực lượng phòng vệ quốc gia vì được trả lương cao hơn lính chính quy và được phục vụ ở gần nhà.

2. Lực lượng Shiite ngoại quốc chiến đấu bảo vệ chế độ Assad, đúng không?

Đúng, đấy là lực lượng bán quân sự của người Shiite từ Lebanon - tổ chức Hezbollah đầy sức mạnh - và từ Iraq, Afghanistan, và Pakistan. Tất cả các lực lượng này đều hoạt động dưới quyền chỉ huy của Quds, cánh bên ngoài của binh đoàn vệ binh Cách mạng Iran. Những lực lượng này, đặc biệt là Hezbollah, có 30 năm kinh nghiệm chiến đấu chống Israel, có vai trò quan trọng trong việc bảo vệ chế độ Assad, đã giúp đỡ cho lực lượng quân sự yếu kém của Syria và đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ chế độ của Assad.

3. Những nước nào giúp Assad?

Nga và Iran, đồng minh lâu đời của Syria, là hai nước chủ yếu. Cho đến thời gian gần đây, Nga đã giúp Assad trong lĩnh vực ngoại giao - phủ quyết những nghị quyết của Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc lên án chế độ của ông ta - và cung cấp vũ khí và đạn dược cho quân đội và không quân Syria.

Nhưng trong hai tháng qua, Nga đã gia tăng đáng kể sự giúp đỡ, nước này đã đưa máy bay phản lực, máy bay trực thăng và hàng trăm nhân viên quân sự tới một căn cứ ở miền tây Syria và trong hai tuần đầu tiên của tháng 10, đã thực hiện hàng trăm cuộc không kích. Cuộc can thiệp của Nga là nhằm mục đích khuếch trương ảnh hưởng truyền thống của mình và làm giảm ảnh hưởng của phương Tây, cũng như tạo điều kiện cho Moskva có tiếng nói mạnh mẽ trong bất kỳ giải pháp chính trị nào cho cuộc xung đột.

Iran đã tham gia vào cuộc xung đột ít nhất là từ đầu năm 2013: giúp sắp xếp lực lượng bán quân của người Shiite, huy động và đào tạo lực lượng dân quân trung thành với chính phủ và cho chính phủ vay hàng tỷ USD nhằm hỗ trợ nền kinh tế trì trệ của Syria. Đối với Iran, Syria là thành phần quan trọng của “trục kháng chiến”, tức là liên minh chống Israel ở Trung Đông. Nước này là hành lang cận chuyển vũ khí cho lực lượng Hezbollah ở Lebanon.

4. Lực lượng chống Assad ở Syria là những ai?

Ở Syria có rất nhiều nhóm phiến quân, cả những nhóm hoạt động riêng lẻ lẫn những nhóm lập thành liên minh.

Các lực lượng chính hiện nay là Jaish al-Fatah, một liên minh giữ thế thượng phong ở miền bắc Syria, thành phần chủ yếu gồm có các nhóm chiến binh Hồi giáo Ahrar tro-Sham và Al Qaeda liên kết với Jabhat al-Nusra và một số nhóm nhỏ hơn.

Những nhóm khác là Mặt trận phía Nam (Southern Front) và Bộ Tư lệnh miền Nam (Southern Command). Cả hai đều là thành phần của Quân đội Syria tự do - lực lượng phiến quân thế tục - và đang hoạt động ở miền nam Syria. Jaish al-Islam là phong trào Hồi giáo đầy sức mạnh, hoạt động ở khu vực Damascus.

Ngoài ra, còn có phe đối lập dân sự - Liên minh Quốc gia Syria (SNC) – đang muốn thành lập chính phủ Syria lưu vong. Nhưng, SNC không được nhiều người ở Syria ủng hộ và nỗ lực của nó đã bị cuộc xung đột làm cho lu mờ.

5. Các nhóm phiến quân có được bên ngoài ủng hộ hay không?

Có, chủ yếu là những nước trong khu vực như Qatar, Saudi Arabia và Thổ Nhĩ Kỳ, những nước này giúp đỡ ở những mức độ khác nhau, trong đó có vũ khí và tiền, cho những nhóm nổi dậy khác nhau. Mỹ đã cung cấp một ít vũ khí cho một số nhóm nổi dậy, đáng chú ý nhất là tên lửa chống tăng, hiện đang được sử dụng trong cuộc chiến chống lại quân đội Syria được Nga hỗ trợ ở tỉnh Hama, miền Bắc Syria.

CIA được cho là đã cho khởi động chương trình bí mật ở Thổ Nhĩ Kỳ và Jordan nhằm huấn luyện và trang bị cho lực lượng nổi dậy ôn hòa trong cuộc chiến chống lại chế độ của Assad. Gần đây Mỹ đã cho ngưng chương trình huấn luyện và trang bị đầy tham vọng kéo dài 3 năm nhằm huấn luyện 5.000 quân một năm nhằm chiến đấu với Nhà nước Hồi giáo (IS).

6. Nhà nước Hồi giáo ở đâu?

Nhà nước Hồi giáo là một hiện tượng bất thường trong cuộc nội chiến ở Syria, nó là thành tố thứ ba, bên cạnh lực lượng ủng hộ và chống đối Assad. Mục tiêu của lực lượng này là tạo ra  và bảo vệ vương quốc Hồi giáo nằm trên khu vực biên giới Syria và Iraq. Lật đổ chế độ Assad là nhiệm vụ thứ yếu. Kế hoạch đó làm cho IS xung đột với các lực lượng nổi dậy chống Assad, dẫn đến những vụ va chạm và tranh chấp về lãnh thổ với những lực lượng này.

7. Những nước nào khác dính líu vào cuộc xung đột ở Syria?

Một số nước, chủ yếu là các nước phương Tây và các nước vùng Vịnh tham gia liên minh nhằm đánh bại IS. Ngoài Mỹ, đang dẫn đầu các chiến dịch không kích nhắm vào IS ở Syria, các nước như Pháp, Australia, United Arab Emirates, Jordan, Saudi Arabia, Qatar, Bahrain cũng có đóng góp vào những trận không kích này. Anh đã tiến hành những chuyến bay giám sát bằng máy bay không người lái và đã tấn công IS, ít nhất là một lần.

Nguồn: http://www.csmonitor.com/World/Middle-East/2015/1013/Syria-in-crisis-The-key-players-in-the-deepening-conflict/Are-there-any-other-countries-in-the-mix-in-Syria

Đã đăng trên http://www.ijavn.org/2015/10/vntb-nhung-luc-luong-nao-ang-anh-nhau-o.html