Vấn đề lớn nhất của Hy Lạp là nền văn hóa bài tư bản chủ nghĩa

Russell Lamberti

Phạm Nguyên Trường dịch

Nguy cơ lớn nhất đối với Hy Lạp không phải là chính sách thắt lưng buộc bụng hay vỡ nợ hoặc đồng euro hay đồng drachma. Và chắc chắn là không phải bị doạ đưa ra khỏi thị trường tín dụng – mà đó là nền văn hóa của Hy Lạp, một nền văn hoá chống lại thị trường tự do, thị trường không bị trói buộc và một nền văn hoá chỉ muốn dựa nhà nước.

Hiện nay chỉ trích văn hóa bị coi là không thích hợp về mặt chính trị, nhưng cho dù sử dụng đồng Euro hay đồng drachmas (đồng tiền của Hy Lạp – ND), ở trong hay ngoài của Liên minh châu Âu, Hy Lạp thực sự cần sắp xếp lại sự rối loạn chức năng về mặt văn hóa của họ. Tôi không nói về phong tục, truyền thống, kiến ​​trúc, âm nhạc, và chắc chắn là tôi không nói về thức ăn của nước này. Tôi đang nói về não trạng bài tư bản chủ nghĩa. Những cuộc đàm phán, giao dịch, phản giao dịch, trưng cầu dân ý, biểu tình và tất cả mọi thứ, hầu như, đều có rất ít ý nghĩa nếu người Hy Lạp không bỏ tư tưởng dựa vào nhà nước và tái phát hiện chủ nghĩa tư bản đặc thù của Hy Lạp.

Ví dụ tốt nhất là Argentina. Cuộc khủng hoảng nợ nần và chủ quyền được cho là có thể đưa quốc gia trở lại định hướng thị trường, đấy là khi chủ nghĩa xã hội ô dù của nhà nước, nghiện ngập nợ nần đã mất hết uy tín. Đó là một lý thuyết rất hay. Nhưng Argentina, mười ba năm sau khi vỡ nợ vào năm 2002, và sau nhiều năm lạm phát tăng cao, thiếu ngoại tệ, và tình trạng bất ổn kinh tế, vẫn bám chặt vào những người theo chủ nghĩa xã hội thích chi tiêu, thích can thiệp và cực kỳ ngu dốt, tiếp tục đưa nền kinh tế dâm đầu xuống đất. Lý do là văn hóa nền tảng chưa thay đổi. Khi nền văn hóa sai lầm, thì trên trở thành dưới, đen trở thành trắng, thất bại của chủ nghĩa xã hội lại thành thất bại của chủ nghĩa tư bản.

Trong tác phẩm Não trạng bài tư bản chủ nghĩa (The Anti-Capitalistic Mentality), Ludwig von Mises mô tả nền văn hóa bài tư bản chủ nghĩa như sau:

Ví dụ John Doe (nhà triết học và tâm lý học người Mỹ, 1859-1952, ND) cho rằng tất cả những ngành công nghiệp mới, tức là những ngành cung cấp cho ông ta những tiện nghi mà tổ tiên ông ta không hề biết là do một cái được gọi là tiến bộ tạo ra. Tích lũy tư bản, máu làm ăn và công nghệ không có đóng góp gì cho sự hình thành một cách tự phát của sự thịnh vượng đó. Chính người công nhân làm việc trên dây chuyền sản xuất là người làm gia tăng năng suất lao động…

Các tác giả của những lời giải thích phương pháp sản xuất tư bản chủ nghĩa như thế được các trường đại học coi là những nhà triết học vĩ đại nhất và những ân nhân của nhân loại và giáo lý của họ được hàng triệu người tôn kính, mà trong nhà của những người đó, bên cạnh các tiện nghi hiện đại khác còn có cả radio và TV nữa.

Nguy cơ lớn nhất đối với Hy Lạp không phải là chính sách thắt lưng buộc bụng hay vỡ nợ hoặc đồng euro hay đồng drachma. Và chắc chắn là không phải bị doạ đưa ra khỏi thị trường tín dụng – mà đó là nền văn hóa của Hy Lạp, một nền văn hoá chống lại thị trường tự do, thị trường không bị trói buộc và một nền văn hoá chỉ muốn dựa nhà nước.

Lấy ví dụ một nước Mỹ Latin khác: Venezuela. Sau khi bị lạm phát làm cho tê liệt suốt những năm 1980 và những năm 1990, năm 1998 cử tri đã bỏ phiếu Hugo Chavez, một người theo đường lối kế hoạch hoá tập trung, sẵn sàng chấp nhận lạm phát. Trong các cuộc bầu cử năm 2000, 2006 và 2012 họ lại bỏ phiếu cho ông ta, và năm 2013 thì bỏ cho người kế nhiệm ông ta là Nicolás Maduro, thậm chí ngay cả khi đất nước đang ở trong một vòng xoáy siêu lạm phát chết người và đang dẫn nền kinh tế đến sụp đổ hoàn toàn. Vấn đề của Venezuela cuối cùng không phải là quản lý tài chính kém cỏi mà là nền văn hóa bài tư bản chủ nghĩa.

Hy Lạp thì cũng thế. Sau khi đã được giảm nợ và tái cơ cấu các khoản nợ trong vòng năm mươi năm tiếp theo với lãi suất ưu đãi - và sau khi thực sự đạt được tốc độ tăng trưởng kinh tế trong năm 2014 bằng cách cắt giảm thuế và cắt quy mô chính phủ sơ cứng và cồng kềnh – nền văn hoá độc hại của Hy Lạp lại giành được thế thượng phong và bầu lên một nhóm người theo đường lối xã hội chủ nghĩa cứng đầu, để lôi đất nước xuống bùn một lần nữa. Ở phía bên kia của bàn đàm phán cũng là những người theo đường lối kế hoạch hoá tập trung của EU, IMF và ECB cũng không thể nào giúp đỡ được nước này. Nhưng, Hy Lạp ngồi kẹt giữa hai bên tham gia đàm phán đều theo kế hoạch tập trung vì người dân của họ chỉ thích đòi hưởng thụ chứ không đòi tự do.

Hầu hết các nước gặp rắc rồi - Nhưng một số thoát ra nhanh hơn một số khác

Bất kỳ quốc gia có chủ quyền nào cũng có thể chi tiêu quá mức và gặp rắc rối về tài chính, và hầu hết đều đã gặp. Cách đây không lâu, vào năm 1976, nước Anh đã buộc phải cầu xin IMF và hy sinh chủ quyền tài chính của mình cho tổ chức đó. Nửa sau của thập niên 1970, tình hình tài chính của Anh cực kỳ lộn xộn. Năm 1971 Mỹ cũng không trả được nợ và lâm vào khủng hoảng kinh tế trong suốt những năm 1970. Nhưng cả hai nước đã thoát  ra được. Cũng như Chile, Uruguay, và Philippines sau những cuộc khủng hoảng ngân sách và tài chính trong những năm 1970 và 1980.

Nhưng một số không thoát ra được và tôi tin rằng điều đó sẽ xảy ra khi nền văn hóa dân tộc là hoặc đã trở thành chủ yếu là bài tư bản chủ nghĩa và người ta phụ thuộc vào nhà nước từ khi lọt lòng đến lúc chết. Ngoài Argentina và Venezuela, chúng ta còn thấy tình trạng bất ổn kinh tế và tài chính kéo dài sau những cuộc khủng hoảng đầy đau đớn của Zimbabwe, Ghana, Bolivia, Nigeria, Nga, Thổ Nhĩ Kỳ và bây giờ là các nước Nam Âu. Những quốc gia này dường như không học được gì từ những sai lầm của họ, vì dường như họ không muốn hoặc không thể xác định vị trí của bài học vì sự tù mù về trí tuệ trong môi trường văn hóa của họ.

Nhưng trên thực tế bài học khá rõ ràng. Cuộc khủng hoảng kinh tế có thể làm cho một dân tộc về cơ bản là ủng hộ chủ nghĩa tư bản (hay chủ yếu là ủng hộ chủ nghĩa tư bản) bị lạc đường hành động một cách kiên quyết và khéo léo. Nhưng sẽ không thể phục hồi nếu nền văn hóa lâm vào tình trạng bài tư bản chủ nghĩa theo kiểu trẻ con, dựa vào nhà nước và bài xích tinh thần kinh doanh năng động và tự chủ. Vì cuộc khủng hoảng có thể không làm cho quốc gia phục hồi mà còn làm cho dân tộc chìm sâu vào suy thoái hơn nữa. Chỉ có sự thay đổi về mặt văn hóa, mà đấy là kết quả của quá trình truyền bá những ý tưởng đúng đắn mới có thể làm cho Hy Lạp (và các nước khác) trở thành mảnh đất màu mỡ đủ sức chấp nhận những giải pháp thực tế. Nhu cầu truyền bá những tin tức tốt của chủ nghĩa tự do và thị trường rõ ràng là cấp bách hơn bao giờ hết.

Russell Lamberti là đồng sáng lập Viện Mises ở Nam Phi và là Chiến lược gia chính ở công ty tư vấn về phân tích đầu tư ETM. Ông là đồng tác giả cuốn Khi đồng tiền phá huỷ các quốc gia  (When Money Destroys Nations).

Nguồn https://mises.org/library/greece%E2%80%99s-biggest-problem-its-anti-capitalist-culture

Đã đăng trên http://www.ijavn.org/2015/07/vntb-van-e-lon-nhat-cua-hy-lap-la-nen.html