Nạn
nhân của cướp bóc hợp pháp
Người dân đương
nhiên là sẽ đứng lên chống lại bất công mà họ là nạn nhân. Vì vậy, khi cướp bóc
được luật pháp tổ chức nhằm phục vụ lợi ích của những người làm ra luật thì tất
cả các giai cấp bị cướp bóc đều tìm những biện pháp - hòa bình hay cách mạng - để
có thể tham gia vào quá trình ban hành luật pháp. Tùy vào mức độ giác ngộ,
trong khi tìm cách tranh giành quyền lực chính trị, các giai cấp bị cướp bóc có
thể đề xuất một trong hai mục đích hoàn toàn khác nhau: Họ có thể muốn chấm dứt
nạn cướp bóc hợp pháp hoặc muốn tham gia vào quá trình này.
Nếu tuyệt đại đa số các nạn nhân của
nạn cướp bóc hợp pháp - trong khi giành giật quyền ban hành luật pháp - lại ủng
hộ mục đích thứ hai thì đấy là đại họa cho quốc gia!
Khi chuyện đó chưa xảy ra, thiểu số tìm
cách cướp bóc hợp pháp đa số, khi quyền tham gia vào việc ban hành luật pháp
nằm trong tay vài người thì đây là hiện tượng phổ biến. Nhưng sau đó, tham gia
vào việc ban hành luật pháp trở thành công việc của tất cả mọi người. Và người
ta tìm cách cân bằng những lợi ích xung đột bằng cách làm cho nạn cướp bóc trở nên
phổ quát. Không những không đào tận gốc trốc tận rễ bất công trong xã hội, mà
họ còn làm cho bất công trở thành hiện tượng phổ biến.
Ngay sau khi các giai cấp bị cướp bóc
giành được quyền lực chính trị, họ liền thiết lập hệ thống đàn áp các giai cấp
khác. Họ không xóa bỏ nạn cướp bóc hợp pháp (Mục tiêu này sẽ đòi hỏi mức độ
giác ngộ cao hơn mức độ mà họ đang có). Không những thế, họ còn “thi đua” với
những người tiền nhiệm độc ác của mình bằng cách tham gia vào vụ cướp bóc hợp
pháp này, thậm chí ngay cả khi nó trái ngược với lợi ích của chính họ.
Trước khi vương quốc của công lí xuất
hiện, dường như mỗi người đều bị báo thù một cách tàn nhẫn - một số, vì sự độc
ác của họ, còn số khác thì vì sự thiếu hiểu biết của họ.
Không gì có thể làm xã hội thay đổi lớn
hơn và đưa vào xã hội cái ác lớn hơn là biến luật pháp thành công cụ cướp bóc.
Việc xuyên tạc luật pháp như thế sẽ gây
ra những hậu quả như thế nào? Phải viết mấy tập sách mới mô tả hết. Vì vậy
chúng ta phải hài lòng với việc chỉ ra những hậu quả ấn tượng nhất.
Trước hết, nó làm cho người ta không
còn phân biệt được công lí và bất công.
Nếu luật pháp không được tôn trọng, ở
một mức độ nhất định nào đó, thì xã hội không thể tồn tại được. Biện pháp an
toàn nhất làm cho người ta tôn trọng luật pháp là làm cho luật pháp đáng được
tôn trọng. Khi luật pháp và đạo đức mâu thuẫn với nhau thì người công dân đứng
trước lựa chọn khắc nghiệt: đánh mất ý thức về đạo đức hoặc không tôn trọng
luật pháp nữa. Hai cái xấu này đều gây ra hậu quả như nhau và người ta sẽ khó
lựa chọn.
Bản chất của luật pháp là duy trì công lí.
Trong tâm trí của đa số người, luật pháp và công lí là một và chẳng khác gì
nhau. Tất cả chúng ta đều có thiên hướng tin rằng cái gì hợp pháp thì cũng là
chính đáng. Niềm tin này phổ biến đến nỗi nhiều người có quan niệm sai lầm cho
rằng sự kiện nào đó là “chính đáng” vì luật pháp quy định như thế. Vì vậy, muốn
làm cho cướp bóc trở thành chính đáng và thiêng liêng thì chỉ cần ban hành và
phê chuẩn luật lệ là được. Chế độ nô lệ, những biện pháp hạn chế và cơ sở độc
quyền được không chỉ những người hưởng lợi mà cả những người bị chúng làm cho
đau khổ ủng hộ.
Nếu bạn cảm thấy nghi ngờ tính đạo đức
của các thiết chế đó thì người ta sẽ tuyên bố như đinh đóng cột rằng: “Bạn là
một nhà cải cách, một người không tưởng, một lí thuyết gia, một người có tư
tưởng lật đổ nguy hiểm; bạn có thể làm lung lay nền tảng của xã hội”. Nếu bạn
giảng dạy đạo đức hay chính trị học thì sẽ có những tổ chức của nhà nước kiến
nghị với chính phủ tư tưởng đại loại như sau: “Không nên tiếp tục dạy môn khoa
học đó chỉ từ quan điểm của thương mại tự do (của quyền tự do, của quyền sở hữu
và của công lí) như từ trước đến nay nữa. Chỉ được giảng dạy môn khoa học này
theo quan điểm của các sự kiện và pháp luật điều tiết ngành công nghiệp Pháp
(sự kiện và luật pháp mâu thuẫn với quyền tự do, quyền sở hữu, và công lí).
Nghĩa là các chức danh giảng dạy do nhà nước tài trợ, các vị giáo sư phải hết
sức kiềm chế, không được gây nguy hiểm, dù là nhỏ nhất, cho sự tôn trọng luật
pháp hiện hành”[1].
Do đó, nếu có luật công nhận chế độ nô
lệ hay độc quyền, áp bức hay cướp bóc, dù hình thức có như thế nào, thì cũng
không được nhắc tới. Vì làm sao có thể nhắc tới nó mà không làm giảm thái độ
tôn trọng của người ta đối với nó? Hơn thế nữa, đạo đức và kinh tế chính trị
học phải được dạy theo quan điểm của bộ luật này, với giả thiết cho rằng nó
phải là công chính chỉ đơn giản vì nó là luật.
Ảnh hưởng khác của việc xuyên tạc luật
pháp đầy kịch tính này là nó gán cho các đam mê và xung đột chính trị và chính
trị nói chung ý nghĩa đã bị thổi phồng.
Tôi có thể chứng minh nhận định này
bằng hàng ngàn cách. Nhưng, bằng cách minh họa, tôi sẽ tự giới hạn vào chủ đề
mà thời gian gần đây đã chiếm tâm trí của tất cả mọi người: phổ thông đầu
phiếu.
Các tín đồ của trường phái tư tưởng của
Rousseau - những người tự coi mình là rất tiến bộ, nhưng tôi coi họ là lạc hậu
tới hai mươi thế kỉ - sẽ không đồng ý với tôi về vấn đề này. Nhưng phổ thông
đầu phiếu - với ý nghĩa chặt chẽ nhất của từ này - không phải là một trong
những tín điều thiêng liêng mà kiểm tra hay nghi ngờ nó đã là tội ác rồi. Trên
thực tế, có thể đưa ra những ý kiến phản đối nghiêm túc đối với quyền phổ thông
đầu phiếu.
Trước hết, từ “phổ thông” che giấu một
sai lầm hiển nhiên. Ví dụ, ở Pháp có 36 triệu người. Do đó, để thực hiện quyền
phổ thông đầu phiếu thì phải có 36 triệu cử tri. Nhưng hệ thống mở rộng nhất
cũng chỉ cho phép 9 triệu người đi bầu cử mà thôi. Cứ bốn người thì có ba người
bị loại. Và hơn thế nữa, họ bị người thứ tư loại ra. Người thứ tư này dùng
nguyên tắc không đủ năng lực làm lí do loại bỏ, không cho những người khác tham
gia bầu cử.
Lúc đó, phổ thông
đầu phiếu có nghĩa là phổ thông đầu phiếu cho những người có năng lực. Nhưng
vẫn còn câu hỏi sau đây: Ai là người có năng lực? Chỉ có trẻ vị thành niên, phụ
nữ, người điên và những người phạm các tội ác lớn nào đó mới bị coi là những
người không có năng lực?
Xem xét kĩ hơn đề tài này cho chúng ta
thấy động cơ dùng giả định về không đủ năng lực làm cơ sở cho quyền bỏ phiếu.
Động cơ là cử tri hay người đi bầu cử không thực hiện quyền này cho bản thân
mình, mà cho tất cả mọi người.
Về mặt này, các hệ thống bầu cử mở rộng
nhất và các hệ thống bầu cử hạn chế chẳng khác gì nhau. Chúng chỉ khác nhau ở
chỗ cái gì được coi là bất lực. Không có sự khác biệt về nguyên tắc, chỉ có
khác biệt về mức độ.
Nếu như các đảng viên cộng hòa theo
trường phái tư tưởng Hi Lạp và La Mã ngày nay đòi hỏi - người ta có quyền phổ
thông đầu phiếu ngay từ khi chào đời - thì không cho phụ nữ và trẻ em tham gia
bầu cử là bất công. Tại sao lại không cho? Bởi vì họ bị coi là không đủ năng
lực. Và tại sao không đủ năng lực lại là lí do để không cho người ta bỏ phiếu?
Bởi không chỉ cử tri đi bầu cử phải gánh chịu hậu quả của lá phiếu của mình, vì
mỗi lá phiếu động chạm và ảnh hưởng đến tất cả mọi người trong toàn bộ cộng
đồng, bởi các thành viên trong cộng đồng có quyền yêu cầu một số biện pháp bảo
vệ trước những hành động mà phúc lợi và sự tồn tại của họ phụ thuộc vào.
Tôi biết có thể trả lời như thế nào,
biết những lời phản bác có thể được đưa ra. Nhưng đây không phải là chỗ tranh
cãi về vấn đề như thế. Tôi muốn chỉ đơn giản nhận xét ở đây rằng cuộc tranh cãi
về phổ thông đầu phiếu (cũng như về hầu hết các vấn đề chính trị khác) tức là
cuộc tranh cãi đang khuấy động, kích thích và lật đổ các quốc gia, sẽ mất đi
gần như tất cả tầm quan trọng của nó nếu luật pháp luôn là cái mà nó phải là.
Trên thực tế, nếu luật pháp chỉ là để
bảo vệ tất cả mọi người, tất cả các quyền tự do và tất cả tài sản; nếu luật
pháp chỉ là sự kết hợp có tổ chức của quyền tự vệ của cá nhân; nếu luật pháp là
sự cản trở, ngăn chặn, trừng phạt tất cả những sự áp bức và cướp bóc - thì
chúng ta, những người công dân có còn tranh luận nhiều về quy mô của quyền bẩu
cử nữa không?
Trong hoàn cảnh như thế, chả lẽ quy mô
của quyền bầu cử sẽ gây nguy hiểm cho lợi ích tối thượng, cho nền hòa bình xã
hội hay sao? Chả lẽ những giai cấp không có quyền bầu cử sẽ không chịu chờ đợi
trong hòa bình quyền được bầu cử của mình hay sao? Chả lẽ những người có quyền
bỏ phiếu sẽ bảo vệ đặc quyền của họ một cách quyết liệt hay sao?
Nếu luật pháp chỉ làm những chức năng
phù hợp của nó thì mọi người sẽ quan tâm tới luật pháp như nhau. Chả lẽ không
phải rõ ràng là, trong những hoàn cảnh như thế, những người đã bỏ phiếu có thể
gây phiền hà cho những người không bỏ phiếu ư?
Nhưng mặt khác, xin hãy tưởng tượng là
nguyên tắc cực kì sai lầm sau đây đã được áp dụng: Lấy cớ là tổ chức, chỉnh
đốn, bảo vệ hoặc khuyến khích, luật pháp lấy tài sản của người này và đem cho
người khác; luật pháp lấy của cải của tất cả mọi người và đem cho một số ít
người - nông dân, các nhà sản xuất, các chủ tàu, các nghệ sĩ, hay diễn viên thì
cũng thế. Trong những hoàn cảnh như thế, chắc chắn là giai cấp nào cũng sẽ muốn
nắm được luật pháp và làm thế là hợp lí.
Những giai cấp bị loại ra sẽ đòi quyền
bầu cử với thái độ giận dữ - và sẽ lật đổ xã hội nếu không nhận được quyền đó.
Lúc đó, ngay cả những người ăn mày và những kẻ lang thang cũng sẽ chứng minh
cho bạn biết rằng họ cũng có quyền bầu cử mà không ai có thể phủ nhận được. Họ
sẽ nói với bạn:
“Chúng tôi không thể mua rượu, thuốc lá
hay muối mà không phải đóng thuế. Và luật pháp lại cho phép lấy một phần thuế
mà chúng tôi đóng để cấp cho những người giàu có hơn chúng tôi - dưới dạng đặc
quyền đặc lợi hay trợ cấp. Còn một số người khác thì sử dụng luật pháp nhằm
nâng giá bánh mì, thịt, sắt hoặc vải vóc. Như vậy, vì tất cả những người khác
đều sử dụng luật pháp vì lợi ích riêng của mình, cho nên chúng tôi cũng muốn sử
dụng luật pháp vì lợi ích của chúng tôi. Chúng tôi yêu cầu luật pháp quyền
được cứu trợ, nghĩa là cướp bóc vì người nghèo. Muốn có được quyền này,
chúng tôi cũng phải trở thành cử tri và trở thành các nhà lập pháp để có thể tổ
chức Hội Ăn Mày rộng khắp cho giai cấp của chúng tôi, như các vị đã tổ chức Hội
Bảo Vệ rộng khắp cho giai cấp của quý vị. Xin đừng nói với chúng tôi, những kẻ
ăn mày, rằng các vị sẽ hành động vì chúng tôi rồi sau đó làm như ông Mimerel đề
xuất - cho chúng tôi 600.000 franc để chúng tôi không quậy phá nữa - có khác gì
ném cho chúng tôi cục xương. Chúng tôi có những yêu sách khác. Dù sao mặc lòng,
chúng tôi mong muốn tự mình thương lượng cũng như các giai cấp khác tự thương
lượng cho họ vậy!”.
Trả lời sao đây!
(Đón đọc kì sau)
Tôi đang quyên góp 1.000 USD để in bản dịch tác phẩm Tinh thần dân chủ của Larry Diamond. Xin cám ơn. Bạn có thể ủng hộ qua Patreon https://www.patreon.com/phamnguyentruong
Hoặc qua paypal: satarov1951@mail.ru
Liên hệ: phamnguyentruong11@gmail.com
Hoặc qua paypal: satarov1951@mail.ru
Liên hệ: phamnguyentruong11@gmail.com
[1] Tài liệu của Ủy ban tối cao của Pháp về công nghiệp,
nông nghiệp và thương mại (ghi chú của bảng tiếng Anh).
No comments:
Post a Comment