Phạm Nguyên Trường dịch
Trong khi Tổng thống Donald Trump lên giọng về Bắc Triều Tiên, tung ra những lời đe dọa nước này, cả thế giới đang tự hỏi liệu Trung Quốc có giúp giải quyết cuộc khủng hoảng này hay không. Tháng trước, khi Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc thảo luận gói trừng phạt mới đối với chế độ của Kim Jong-un, Bắc Kinh đã không phản đối. Đây là sự kiện đáng chú ý. Vài ngày sau, trong cuộc trò chuyện qua điện thoại với Donald Trump, nhà lãnh đạo Trung Quốc Tập Cận Bình hứa sẽ “áp lực tối đa” với Bình Nhưỡng. Dường như cuối cùng Bắc Kinh đã quyết định hợp tác với Washington. Nhưng ấn tượng có thể là sai.
Trên thực tế, Tập Cận Bình và Tổng thống Nga, Vladimir Putin, đang đóng vai viên cảnh sát vừa tốt vừa xấu. Nga và Trung Quốc đang tìm cách ngăn chặn một số đề xuất cực kì quan trọng của Mĩ về Triều Tiên. Trong khi Trung Quốc tỏ ra là một đối tác có tinh thần xây dựng, thì các nhà ngoại giao Nga ở Liên Hiệp Quốc đã thành công trong việc hạ bớt nhiệt Nghị quyết 2375 của Hội đồng Bảo an về hạn chế cung cấp dầu cho Bắc Triều Tiên và áp đặt lệnh cấm triệt để, không cho người Bắc Triều Tiên làm việc ở nước ngoài.
Quan hệ hợp tác kiểu như thế giữa Mockva và Bắc Kinh không chỉ giới hạn ở Bán đảo Triều Tiên mà lan sang rất nhiều vấn đề. Tình hình này sẽ còn tiếp tục trong nhiều năm và sẽ có vai trò quan trọng trên trường quốc tế. Những cuộc tập trận vô tiền khoáng hậu của hải quân Nga-Trung được tổ chức vào mùa hè năm nay trên Biển Baltic đã gửi tới Washington và các đối tác của Mĩ trong NATO tín hiệu rõ ràng về tình hình như thế. Các cuộc tập trận tháng 9 của Nga và Trung Quốc ở Biển Nhật Bản còn có tính nhục mạ hơn nữa. Ngoài ra, từ năm 2014, Mockva đã cung cấp thêm cho Trung Quốc nhiều khí tài và công nghệ quân sự hiện đại nhất của Nga. Hiện nay, các máy bay tiêm kích và tên lửa phòng không của Nga giúp tăng cường khả năng quân sự của Trung Quốc trong các khu vực tranh chấp ở Biển Đông và những khu vực khác trên Thái Bình Dương. Trung Quốc và Nga thường đứng trên cùng mặt trận trong các vấn đề quốc tế như quản lí không gian ảo, bảo vệ chủ quyền quốc gia và phản bác những lời chỉ trích của phương Tây về việc không tuân thủ nhân quyền.
Hai siêu cường đã từng nghi ngờ nhau trong suốt nhiều thập kỉ. Nhưng, hiện nay, quan hệ đối tác song phương giữa Nga và Trung Quốc là phản ứng tự nhiên của họ trước các thành tố thù địch và đối đầu trong quan hệ Nga-Mĩ. Khi Donald Trump vào Nhà Trắng, Kremlin đã hi vọng rằng quan hệ song phương giữa hai nước có thể được cải thiện. Tuy nhiên, Quốc hội Mĩ đã áp đặt các biện pháp trừng phạt mới đối với Nga và cũng đã xuất hiện nhiều nghi ngờ trước khả năng thay đổi bản chất của mối quan hệ Nga-Mĩ của Donald Trump và hi vọng của Nga về khả năng tiến lại gần nhau đã lụi tàn. Vừa kí văn kiện về những biện pháp trừng phạt mới, Tổng thống Donald Trump vừa nói: “Đạo luật này, trong khi hạn chế tính linh hoạt của nhánh hành pháp, sẽ tiếp tục đưa Trung Quốc, Nga và Bắc Triều Tiên xích lại gần nhau hơn nữa”. Đây là hiện thực mới, và nó cho thấy một cách rõ ràng vì sao Điện Kremlin không còn muốn giúp Mĩ trong vấn đề Triều Tiên. Họ tin rằng sẽ chẳng được lợi lộc gì.
Trong khi đó, Trung Quốc chiếm một vị trí quan trọng trong tương lai kinh tế của Nga và có vai trò quan trọng trong việc đảm bảo sự ổn định của chế độ Putin. Trong bốn năm qua, Bắc Kinh đã trở thành nhà đầu cực kì quan trọng, đã cung cấp cho Nga những khoản vay lớn. Thông qua các ngân hàng quốc doanh, Trung Quốc gửi hàng tỷ đô la cho bạn bè của Putin và các công ty Nga bị đang bị phương Tây trừng phạt. Đây là một trong những lí do chính, giải thích vì sao Nga sẵn sàng bảo vệ Bắc Triều Tiên đúng vào lúc chính sách như thế có thể gây ra những thiệt hại to lớn đối với Trung Quốc. Sự kiện là, Bắc Kinh đang lo về việc Donald Trump đe dọa sẽ liên kết sự giúp của Trung Quốc cho CHDCND Triều Tiên với quan hệ thương mại song phương giữa Mĩ và Trung Quốc. Cuộc chiến thương mại mới với Mĩ sẽ là cơn ác mộng đối với Bắc Kinh, đặc biệt là trước Đại hội XIX, một đại hội được coi là cực quan trọng của Đảng. Tập Cận Bình sẽ cố gắng củng cố quyền lực của mình, và vì thế, ông ta cần phải tạo ra ấn tượng về sự ổn định ở trong nước và trên trường quốc tế.
Các mối quan hệ giữa Trung Quốc và Nga được xây dựng chủ yếu trên nguyên tắc lợi ích tạm thời. Lợi ích của hai nước không trùng nhau về nhiều vấn đề và họ không tự giữ trong khuôn khổ liên minh chính thức và lâu dài. Nhưng bỏ qua logic mang tính chiến lược của việc xích lại gần hơn nữa giữa Trung Quốc và Nga là sai lầm lớn. Hai cường quốc độc tài này gắn bó với nhau không phải bằng hệ tư tưởng mang tính sứ mệnh, cũng không phải bằng ước muốn áp đặt hệ thống của mình lên toàn thế giới, như đã từng xảy ra trong thời Chiến tranh Lạnh. Hiện nay, họ coi hệ thống quốc tế dưới sự lãnh đạo của Mĩ và những nỗ lực nhằm thúc đẩy dân chủ của phương Tây là mối đe dọa trực tiếp đối với hệ thống chính trị và khu vực ảnh hưởng của mình.
Không phải lúc nào và về mọi vấn đề, các nhà lãnh đạo Trung Quốc và Nga cũng đồng ý với nhau, nhưng quan hệ hợp tác ngày càng tăng và thái độ bất tín nhiệm với Mĩ thì sẽ kéo dài. Đáng tiếc là lãnh đạo Mỹ chưa chắc đã hiểu biện pháp hành động trong những điều kiện mới như thế, chứ chưa nói tới hành động trong điều kiện cạnh tranh ngày càng gia tăng giữa các siêu cường và củng cố quyền lực của những nước ngoài phương Tây.
Alexander Gabuev — cộng tác viên và là người lãnh đạo chương trình “Nước Nga trong khu vực châu Á-Thái Bình Dương” thuộc Trung tâm Carnegie ở Moskva.
Quan hệ hợp tác kiểu như thế giữa Mockva và Bắc Kinh không chỉ giới hạn ở Bán đảo Triều Tiên mà lan sang rất nhiều vấn đề. Tình hình này sẽ còn tiếp tục trong nhiều năm và sẽ có vai trò quan trọng trên trường quốc tế. Những cuộc tập trận vô tiền khoáng hậu của hải quân Nga-Trung được tổ chức vào mùa hè năm nay trên Biển Baltic đã gửi tới Washington và các đối tác của Mĩ trong NATO tín hiệu rõ ràng về tình hình như thế. Các cuộc tập trận tháng 9 của Nga và Trung Quốc ở Biển Nhật Bản còn có tính nhục mạ hơn nữa. Ngoài ra, từ năm 2014, Mockva đã cung cấp thêm cho Trung Quốc nhiều khí tài và công nghệ quân sự hiện đại nhất của Nga. Hiện nay, các máy bay tiêm kích và tên lửa phòng không của Nga giúp tăng cường khả năng quân sự của Trung Quốc trong các khu vực tranh chấp ở Biển Đông và những khu vực khác trên Thái Bình Dương. Trung Quốc và Nga thường đứng trên cùng mặt trận trong các vấn đề quốc tế như quản lí không gian ảo, bảo vệ chủ quyền quốc gia và phản bác những lời chỉ trích của phương Tây về việc không tuân thủ nhân quyền.
Hai siêu cường đã từng nghi ngờ nhau trong suốt nhiều thập kỉ. Nhưng, hiện nay, quan hệ đối tác song phương giữa Nga và Trung Quốc là phản ứng tự nhiên của họ trước các thành tố thù địch và đối đầu trong quan hệ Nga-Mĩ. Khi Donald Trump vào Nhà Trắng, Kremlin đã hi vọng rằng quan hệ song phương giữa hai nước có thể được cải thiện. Tuy nhiên, Quốc hội Mĩ đã áp đặt các biện pháp trừng phạt mới đối với Nga và cũng đã xuất hiện nhiều nghi ngờ trước khả năng thay đổi bản chất của mối quan hệ Nga-Mĩ của Donald Trump và hi vọng của Nga về khả năng tiến lại gần nhau đã lụi tàn. Vừa kí văn kiện về những biện pháp trừng phạt mới, Tổng thống Donald Trump vừa nói: “Đạo luật này, trong khi hạn chế tính linh hoạt của nhánh hành pháp, sẽ tiếp tục đưa Trung Quốc, Nga và Bắc Triều Tiên xích lại gần nhau hơn nữa”. Đây là hiện thực mới, và nó cho thấy một cách rõ ràng vì sao Điện Kremlin không còn muốn giúp Mĩ trong vấn đề Triều Tiên. Họ tin rằng sẽ chẳng được lợi lộc gì.
Trong khi đó, Trung Quốc chiếm một vị trí quan trọng trong tương lai kinh tế của Nga và có vai trò quan trọng trong việc đảm bảo sự ổn định của chế độ Putin. Trong bốn năm qua, Bắc Kinh đã trở thành nhà đầu cực kì quan trọng, đã cung cấp cho Nga những khoản vay lớn. Thông qua các ngân hàng quốc doanh, Trung Quốc gửi hàng tỷ đô la cho bạn bè của Putin và các công ty Nga bị đang bị phương Tây trừng phạt. Đây là một trong những lí do chính, giải thích vì sao Nga sẵn sàng bảo vệ Bắc Triều Tiên đúng vào lúc chính sách như thế có thể gây ra những thiệt hại to lớn đối với Trung Quốc. Sự kiện là, Bắc Kinh đang lo về việc Donald Trump đe dọa sẽ liên kết sự giúp của Trung Quốc cho CHDCND Triều Tiên với quan hệ thương mại song phương giữa Mĩ và Trung Quốc. Cuộc chiến thương mại mới với Mĩ sẽ là cơn ác mộng đối với Bắc Kinh, đặc biệt là trước Đại hội XIX, một đại hội được coi là cực quan trọng của Đảng. Tập Cận Bình sẽ cố gắng củng cố quyền lực của mình, và vì thế, ông ta cần phải tạo ra ấn tượng về sự ổn định ở trong nước và trên trường quốc tế.
Các mối quan hệ giữa Trung Quốc và Nga được xây dựng chủ yếu trên nguyên tắc lợi ích tạm thời. Lợi ích của hai nước không trùng nhau về nhiều vấn đề và họ không tự giữ trong khuôn khổ liên minh chính thức và lâu dài. Nhưng bỏ qua logic mang tính chiến lược của việc xích lại gần hơn nữa giữa Trung Quốc và Nga là sai lầm lớn. Hai cường quốc độc tài này gắn bó với nhau không phải bằng hệ tư tưởng mang tính sứ mệnh, cũng không phải bằng ước muốn áp đặt hệ thống của mình lên toàn thế giới, như đã từng xảy ra trong thời Chiến tranh Lạnh. Hiện nay, họ coi hệ thống quốc tế dưới sự lãnh đạo của Mĩ và những nỗ lực nhằm thúc đẩy dân chủ của phương Tây là mối đe dọa trực tiếp đối với hệ thống chính trị và khu vực ảnh hưởng của mình.
Không phải lúc nào và về mọi vấn đề, các nhà lãnh đạo Trung Quốc và Nga cũng đồng ý với nhau, nhưng quan hệ hợp tác ngày càng tăng và thái độ bất tín nhiệm với Mĩ thì sẽ kéo dài. Đáng tiếc là lãnh đạo Mỹ chưa chắc đã hiểu biện pháp hành động trong những điều kiện mới như thế, chứ chưa nói tới hành động trong điều kiện cạnh tranh ngày càng gia tăng giữa các siêu cường và củng cố quyền lực của những nước ngoài phương Tây.
Alexander Gabuev — cộng tác viên và là người lãnh đạo chương trình “Nước Nga trong khu vực châu Á-Thái Bình Dương” thuộc Trung tâm Carnegie ở Moskva.
Đã đăng trên Việt Nam Thời Báo
Nguồn: Wall Street Journal, dịch qua bản tiếng Nga tại địa chỉ http://inosmi.ru/politic/20171005/240445130.html
No comments:
Post a Comment