Phiền não là Niết bàn

 

 Ngày xưa, đọc trong sách câu “Phiền não là Niết bàn”, tôi chẳng thể nào hiểu nổi. Nghe vừa nghịch lý, vừa huyền hoặc. Tôi từng nghĩ: chắc các Thiền sư là những người thích nói  ngược, cố tình dùng lời lẽ kỳ quặc để làm người khác bối rối. Nhưng hạt giống ấy, dù chưa hiểu, vẫn nằm đâu đó trong lòng tôi, chờ một ngày nảy mầm.

Sau này, trong một lần đọc sách Nho giáo, tôi bắt gặp câu:“Biết mà học không bằng thích mà học, Thích mà học không bằng vui say mà học.”

Tôi chợt thấy lòng sáng lên. Người “vui say mà học” thì đâu còn thấy học là khổ. Khi đã “vui”, thì làm bài trong nắng hay mưa cũng là chuyện nhẹ nhàng.Cái mà người khác thấy vất vả, người ấy lại thấy như được chơi.

Niềm vui không đến từ hoàn cảnh, mà từ tâm đang được sống đúng với mình.

Tôi có một người bạn – một dịch giả khá nổi tiếng. Sau khi nghỉ hưu vài ngày, có cậu em gọi hỏi:“Anh đang làm gì vậy?” Anh đáp: “Mình đang dịch sách.” Người kia ngạc nhiên: “Ơ, tưởng anh nghỉ rồi chứ, lại còn dịch à?”Anh cười: “Với mình, dịch chính là nghỉ.”

Câu nói tưởng đơn giản, mà mở ra cả một thế giới.Thì ra, khi ta thật lòng yêu một việc, làm việc ấy chính là nghỉ ngơi.Niềm vui không phải là tránh việc, mà là tan vào việc mà không thấy mình đang làm.

Người chưa từng tu tâm, thấy người tu gặp khổ nạn thì bảo:“Sao tu mà còn khổ thế!”
Họ đâu biết, với người tu, khổ cũng là thầy, nghịch cảnh cũng là quan ải mà mình phải vượt qua.

Điều mà thế nhân gọi là “xấu” – với người tu, là bài học để vượt qua.Điều mà thế nhân gọi là “tốt” – lại là dịp để soi lại mình, xem tâm có thật sự khiêm tốn, có thật sự bất động hay chưa.

Mọi sự xảy ra, đều là bài học của tâm.

Thế nên, cái mà người thường gọi là “phiền não”, với người tu, lại chính là “Niết bàn”.

Chỉ khác nhau một ý nghĩ thôi.Một bên thấy là khổ, một bên thấy là cơ hội.Một bên chống lại, một bên chấp nhận và tan hòa vào con đường.

Thiên đàng và địa ngục, chỉ cách nhau một sợi chỉ. Khi tâm tĩnh, cái mà thế gian coi là phiền não tự hóa thành Niết bàn.