OSHO - Tìm kiếm tính cách, truy tìm tính cá nhân (Tiếp theo)

Nguyễn Đình Hách dịch

Câu hỏi 3: Tôi cảm nhận nhiều sự ghét trong tôi. Tôi có thể làm gì về điều đó?

Làm sẽ không ích gì. Bạn không thể làm bất kỳ điều gì về nó bởi vì đó là vấn đề rất tinh tế. Nếu bạn bắt đầu làm một cái gì đó về ghét thì điều đó có nghĩa rằng bạn sẽ bắt đầu ghét cái sự ghét của mình. Cơ cấu rất tinh vi. Con người có thể tức giận về sự giận dữ của người khác và con người có thể ghét sự căm thù của người khác, và bạn có thể đấu tranh với nó nhưng bạn sẽ không chiến thắng bởi vì căn bệnh đã thâm nhập vào rất sâu. 

Đừng làm bất kỳ điều gì. Chỉ nhận biết nó. Bất kỳ khi nào bạn cảm nhận ghét thì chỉ nhận biết nó. Hãy cảm nhận sự ghét là gì, cảm nhận thực tại của nó. Đừng cố trốn khỏi nó.

Thậm chí việc làm của bạn có thể trở thành sự bỏ trốn. Nếu tôi tức giận và tôi bắt đầu làm một cái gì đó về sự giận dữ đó, thì tôi không liên quan đến giận dữ mà lại liên quan đến việc làm một cái gì đó về nó. Nhận thức của tôi đã thay đổi: nhận biết của tôi về giận dữ không còn nữa mà đúng hơn là nỗ lực để làm một cái gì đó về nó đã xuất hiện. Điều này là không tốt, đây không phải là phương pháp, bởi nếu thế thì giận dữ sẽ bị kìm nén.

Cho nên nếu bạn cảm nhận căm tức, giận dữ, tham lam hoặc bất kỳ điều gì khác thì đừng cố làm một cái gì đó ngay lập tức, mà chỉ nhận biết nó. Đầu tiên nhìn sự xấu xa của nó, nhìn sự độc hại của nó, nhìn xem nó là gì. Một lúc nào đó bạn sẽ nhìn thấy ghét là gì trong tính toàn bộ của nó, nó sẽ tự rơi. Sự ghét không thể tiếp tục chỉ nếu bạn đã biết nó trong tính toàn bộ.

Điều đó giống như con rắn bò qua đường. Thời điểm bạn nhận biết con rắn, bạn nhảy.

Cú nhảy đó không phải là một cái gì đó mà bạn phải nghĩ về, phải quyết định hoặc chọn để thực hiện; nó xảy ra. Khi bạn nhận biết con rắn thì cú nhảy xuất hiện. Cũng tương tự như vậy, khi bạn nhận biết sự ghét của mình thì cú nhảy xuất hiện; không sự chuẩn bị nào là cần đến.

Điều đầu tiên phải nhớ là: đừng lên án bất kỳ điều gì; đúng hơn là trở nên nhận biết nhiều hơn về thực tại của nó.

Bất kỳ khi nào điều đó xảy ra, hãy nhận biết nó; thiền về nó. Điều thứ hai, thậm chí còn tinh tế hơn, đó là ý nghĩ của bạn, “Ta cảm nhận sự căm tức bên trong ta. Ta cảm nhận giận dữ, tham lam và bản ngã”. Đây lại là trò bịp bợm rất ma mãnh của tâm trí, một trò lừa bịp rất ranh ma, bởi vì sau đó, theo cách rất tinh tế, bạn đã chia rẽ chính bạn với ghét. Bạn đang nói, “Ta nhìn thấy ghét trong ta, ta nhìn thấy tham lam trong ta. Tham lam là một cái gì đó trong ta mà không phải ta. Ta không tham lam, ta không ghét, ta không giận dữ. Đó là một cái gì đó tình cờ, một cái gì đó lạ trong ta”.

Đây là cách mà tâm trí nghĩ và cách mà ngôn ngữ đánh lừa chúng ta. Ngôn ngữ nói, “Có giận giữ trong ta”, nhưng thực tế không phải như vậy. Khi bạn giận dữ không phải là giận dữ đang trong bạn... bạn là giận dữ. Không thể có hai thực thể ở đó, chỉ có một, ghét có thể hiện diện hoặc bạn có thể hiện diện, nhưng cả hai không thể hiện diện. Nếu bạn hiện diện thì ghét sẽ biến mất; nếu ghét hiện diện thì bạn không có đó.

Hãy hoạt động bởi chính tồn tại mà không phải bởi ngôn ngữ. Ngôn ngữ tạo ra nhiều rắc rối. Vì cấu trúc của ngôn ngữ mà chúng ta có thái độ không chân thực đối với nhiều vấn đề. Ví dụ, khi bạn giận dữ, không có “Ta” đối với người mà bạn đang giận dữ. Chỉ có giận dữ; bạn bị tan biến vào nó; bạn không còn là bạn.

Hãy xem xét vấn đề bởi chính tồn tại. Khi có ghét thì hãy trở nên nhận biết xem là bạn hiện diện hay chỉ mình ghét hiện diện. Thế rồi sự thay đổi rất tinh tế xảy ra trong ý thức bạn. Khi bạn nhận biết “Ta là” ghét thì ý thức bạn bắt đầu lộ ra. Bạn càng ý thức thì sự ghét sẽ càng tan biến. Cả hai không thể tồn tại đồng thời. Ghét chỉ có thể khi con người là vô thức: không ý thức, không quan tâm, không nhận biết.

Khi ghét biến đi, giận dữ biến đi, bạo lực biến đi và bạn nghĩ về nó như là quá khứ thì nó trở thành một phần của ký ức bạn. Bấy giờ bạn có thể tách bạn khỏi nó.

Bạn là tách biệt với giận dữ và giận dữ là tách biệt với bạn. Bấy giờ nó là một phần của ký ức bạn. Đây là sự ngụy biện ngôn ngữ mà tôi đã nói đến, nó được hỗ trợ bởi kinh nghiệm của bạn.

Bạn tức giận thời điểm trước đó, bây giờ bạn không - tức giận đã biến mất. Bạn tách biệt khỏi giận dữ: bạn là cái này còn giận dữ là một cái gì đó khác - giận dữ đã trở thành một phần ký ức của bạn. Bấy giờ có hai vấn đề: ký ức về trải nghiệm quá khứ, về giận dữ của bạn và bạn.

Nhưng trong chính hành động giận dữ, chỉ có một thứ: bạn giận dữ. Cho nên bất kỳ khi nào có ghét thì hãy cảm nhận nó một cách sâu sắc. Hãy nhận biết nó: bạn đã trở thành ghét, bạn là cái sự ghét. Sự nhận biết này sẽ thay đổi toàn bộ vấn đề.

Vào ngày mà nhận biết xuất hiện trong bạn thì ghét sẽ biến đi, bởi vì với bạn việc cùng tồn tại với ghét hay với giận dữ hay với tham lam là điều không thể. Nhận biết có nghĩa là tâm trí tỉnh táo. Giận dữ, ghét và tham lam là có thể chỉ khi trong vô thức sâu, trong trạng thái ngủ của tâm trí. Hãy cảnh giác nhiều hơn - và không hồi tưởng quá khứ, bởi vì điều đó là vô dụng, là lãng phí năng lượng. Khi sự giận dữ, sự ghét hiện diện thì tại chính thời điểm đó hãy nhắm mắt lại và thiền, xem là có bạn hay chỉ có giận dữ. Sự nhận biết đầu tiên của bạn sẽ chỉ là giận dữ. Bạn ở đâu? Bạn không hiện diện. Toàn bộ năng lượng của bạn đã trở thành sự giận dữ, toàn bộ bạn đã trở thành sự giận dữ.

Đôi khi những người yêu cảm nhận rằng khi có tình yêu thì họ không hiện hữu. Cảm nhận điều này trong tình yêu là điều dễ dàng bởi vì tình yêu là mãn nguyện, nhưng để cảm nhận nó trong ghét thì lại là điều khó khăn, bởi vì ghét không phải là mãn nguyện. Những người yêu, những người yêu sâu sắc, đã cảm nhận rằng họ không “yêu” - yêu không phải là hành động - đúng hơn là họ đã trở thành tình yêu.

Khi bạn yêu một người nào đó bạn trở thành tình yêu. Khi bạn ghét một người nào đó bạn trở thành cái sự ghét. Nhưng nếu bạn chỉ vẫn là chính bạn, thì bạn không thể là yêu hay ghét theo cách thông thường. Chính vì vậy mà chúng tôi nói rằng một người nào đó đã bị rơi vào yêu. Hiện tượng yêu là ngã xuống, và ngã vào yêu có nghĩa là bạn mất sự tỉnh táo của mình vì yêu. Những người yêu nhìn có vẻ điên khùng đối với những người không yêu. Họ là như vậy! Bạn không thể giao tiếp với họ, họ không trong những giác quan của họ.

Thực sự họ không phải vậy; toàn bộ năng lượng đã trở thành tình yêu; họ bị đồng dạng với nó một cách tuyệt đối. Không có sự chứng kiến đối với hiện tượng yêu.

Điều tương tự cũng xảy ra với ghét. Yêu và ghét như nhau, bởi vì nó là cùng một năng lượng đảo ngược. Khi bạn đang yêu bạn bị thu hút một cách điên khùng, khi bạn đang ghét bạn bị cự tuyệt một cách cương quyết. Khi bạn yêu, khi bạn trở nên hấp dẫn đối với một người nào đó, bạn mất trung tâm của mình, mất bản thân mình, và một người nào đó khác trở thành trung tâm. Khi bạn ghét một người nào đó, điều tương tự cũng xảy ra: một người náo đó cự tuyệt bạn; bạn không ở trung tâm, bạn mất ý thức về mình, và một người nào đó khác trở thành trung tâm.

Nên nhớ điều này - không hồi tưởng quá khứ mà ở chính thời điểm của sự kiện xảy ra. Khi bạn cảm nhận ghét hiện diện thì hãy nhắm mắt, quên tình trạng bên ngoài, và ý thức về điều đang xuất hiện bên trong bạn. Toàn bộ năng lượng đã trở thành ghét. Nếu bạn quan sát nó, thì một phần năng lượng đột nhiên biến đổi chính nó thành nhận biết. Trụ của ý thức sẽ xuất hiện từ sự náo động của ghét hoặc yêu hoặc bất kỳ điều gì. Và trụ càng xuất hiện nhiều thì sự náo động bên trong sẽ bị bỏ rơi và biến mất. Thế rồi, khi bạn cảm nhận bạn là bạn, bạn sẽ thấy rằng ghét không còn nữa: bạn trở thành bản thể, thành trung tâm; người khác không thể là trung tâm nữa, hoặc là thu hút hoặc là cự tuyệt.

Thiền này phải được thực hiện tại chính thời điểm của sự kiện. Thế rồi bạn sẽ trở thành con người hoàn toàn khác. Không phải là bạn đã chinh phục được ghét của mình, không phải là bạn đã kiểm soát được tâm trí. Bấy giờ bạn thức tỉnh, bạn là ánh sáng cho chính mình. Vì ánh sáng này mà bóng đêm sẽ trở thành điều không thể. Bây giời bạn là con người thức tỉnh. Ghét đã trở thành điều không thể bởi vì ghét cần sự vô thức của bạn như là một yêu cầu cơ bản.

Điều này phải được hiểu một cách rất rành mạch và rõ ràng: ghét cần sự vô thức của bạn. Đó là thức ăn của ghét, đó chính là nơi mà ghét lấy được sức mạnh của nó. Cho nên đừng làm bất kỳ điều gì về ghét, chỉ làm một cái gì đó cho ý thức bạn. Trở nên tỉnh táo hơn đối với những hành động của bạn, những ý nghĩ của bạn, những tâm trạng của bạn - bất kỳ điều gì xuất hiện.

Một con người thức tỉnh không ghét hoặc không ngập trong tình yêu.

Chính vì vậy mà chúng ta đã sử dụng những câu nói khác nhau để nói về Phật. Chúng ta có thể nói rằng Phật yêu mọi người, nhưng thế thì lời nói cũng có thể mang ý nghĩa tương tự như chúng ta thường liên tưởng tới nó. Phật không thể yêu bạn bởi vì Người không thể ghét bạn. Người không thể bị bạn cự tuyệt và Người cũng không thể bị thu hút bởi bạn; trong cả hai trường hợp, người khác là trung tâm. Phật không yêu mà giàu lòng từ bi, và sự khác biệt là rất sâu sắc.

Khi bạn cảm nhận lòng từ bi, bạn giữ nguyên là trung tâm; bạn không thể bị cự tuyệt hoặc thu hút. Đó là trạng thái rất trung tính. Người khác sẽ cảm nhận rất sâu sắc rằng bạn yêu họ, nhưng...

Nếu bạn đến với Phật, có thể bạn cảm nhận rằng Người yêu bạn. Đó là tự do của bạn. Ở bất kỳ thời điểm nào bạn cũng có thể cảm nhận rằng Người ghét bạn. Đó cũng là tự do của bạn. Đó là sự phóng chiếu của bạn rằng Người yêu hoặc ghét. Thực tế, Người không yêu cũng không ghét; người giữ nguyên là chính mình, và lòng từ bi tuôn chảy.

Nhìn xem sự khác biệt là gì? Nếu bạn không ở trong phòng này, tôi không thể yêu bạn hoặc không thể ghét bạn. Nếu tôi muốn ghét bạn thì tôi phải có đối tượng để ghét, cho nên nếu bạn không có đây thì tôi sẽ phải tưởng tượng rằng bạn đang ở đây. Tình yêu dừng khi người được yêu vắng mặt và ghét dừng khi kẻ thù không hiện diện. Nếu chúng vắng mặt thì bạn làm cho chúng có mặt bởi sự tưởng tượng của bạn.

Lòng từ bi có nghĩa, ngay cả nếu không có ai ở đó thì Phật sẽ vẫn là người giàu lòng từ bi. Đó không phải là sự tưởng tượng của Người; đó là trạng thái tự nhiên của Người. Như dòng sông cuộn chảy, Phật là người giàu lòng từ bi. Không bao giờ người khác là một phần của điều đó, người khác không là trung tâm, chính Người giữ nguyên là trung tâm.

Khi con người trở thành một trung tâm, khi con người trở nên được kết tinh, thì không có cự tuyệt hoặc thu hút với bất kỳ ai khác. Điều này tạo ra vấn đề sâu sắc hơn, bởi vì điều đó có nghĩa rằng bạn không thể vượt ra lên ghét trừ khi bạn vượt lên yêu. Mọi người muốn vượt lên ghét, nhưng không ai muốn vượt lên yêu. Nhưng điều đó tạo ra một tình trạng bất khả đối với bạn, bởi vì ghét là một phần của hiện tượng cự tuyệt và thu hút.

Làm sao bạn chỉ ở trong yêu, làm sao thu hút với mọi thứ? Chúng ta không ngừng cố gắng yêu theo nhiều, rất nhiều cách, nhưng chỉ có duy nhất một cách dễ dàng là ghét một ai đó và yêu một ai đó khác. Đó là cách dễ dàng. Bạn biến người này thành kẻ thù và biến người khác thành bạn của mình. 

Và thế là bạn có thể thoải mái, bạn có thể yêu. Bạn có thể thu hút với A và cự tuyệt với B. Đây là một cách. Cách khác thậm chí còn phức tạp hơn là ghét cùng người mà bạn yêu. Chúng ta đã thực hiện điều này. Vào buổi sáng chúng ta yêu, vào buổi chiều chúng ta ghét, và nửa đêm chúng ta lại yêu. Mọi người yêu liên tục di chuyển giữa ghét và yêu, thu hút và cự tuyệt. Freud đã từng nói, và nói rất thật rằng bạn phải ghét cùng một người bạn yêu - không thể ngược lại.

Điều này trở nên càng thực hơn khi chúng ta rũ bỏ mọi bung xung mà chúng ta có vì sự ghét của chúng ta. Bạn có thể yêu đất nước bạn và ghét đất nước khác; bạn có thể yêu tôn giáo bạn và ghét tôn giáo khác bởi vì nếu bạn yêu một người nào đó hoặc một cái gì đó, bạn phải cân bằng giữa yêu và ghét. Vậy thì một đối tượng sẽ phải trở thành cả yêu và ghét.

Sự lưỡng cực này là điều tự nhiên. Nếu bạn yêu bạn phải ghét. Có những người không ngừng thuyết giảng: “Yêu toàn bộ thế gian!” Nhưng bạn không thể yêu toàn bộ thế gian trừ khi bạn khám phá ra thế giới khác để ghét. Tôi không nghĩ hành tinh Trái Đất này có thể trở thành duy nhất cho đến khi chúng ta khám phá ra những kẻ thù ở hành tinh khác. Thời điểm chúng ta khám phá ra kẻ thù ở nơi nào đó - và chúng ta đang cố hết sức để tìm ra nó - thì toàn bộ thế gian có thể trở thành một.

 Toàn bộ trái đất này không thể trở thành một trừ khi chúng ta có hành tinh khác để gây chiến. Thậm chí tin đồn cũng hẳn sẽ có ích. Linus Pauling, một nhà bác học danh tiếng, giải thưởng Nobel, có một lần đã đề nghị, nếu tung ra một tin đồn trên khắp thế giới thông qua Liên hiệp quốc rằng, người sao Hỏa chuẩn bị tấn công trái đất, và tất cả các nhà khoa học trên thế giới đều tin vào lời đồn đại đó, thì chắc sẽ không còn chiến tranh trên trái đất, đó là một việc làm tốt. Và ông ta có lý. Với con người thì điều đó là điều tốt. Nói dối có thể có ích. Sự thật đã không ích gì.

Với yêu thì sẽ có ghét và bạn phải tìm ra một vài đối tượng để chú ý đến. Cho nên, nếu bạn càng yêu thì bạn sẽ càng ghét. Đó là cái giá mà con người phải trả. Nên nhớ điều này: yêu và ghét đồng hành cùng nhau hoặc không bao giờ có cả hai.

Ghét sẽ biến mất không phải bởi bạn làm bất kỳ điều gì, mà bởi nhận biết nhiều hơn, tỉnh táo hơn, cảnh giác hơn. Trở nên ý thức và bạn sẽ ở trung tâm của mình, và không ai sẽ có khả năng mang bạn đi xa khỏi trung tâm của bạn.

Ngay bây giờ, bất kỳ ai cũng có thể thực hiện điều đó. Một số thực hiện điều đó bởi yêu và một số khác thực hiện điều đó bởi ghét, nhưng bất kỳ ai cũng có thể mang bạn đi xa khỏi trung tâm của bạn. Bạn thực sự không có trung tâm, chỉ có trung tâm giả và nó chỉ đợi bất kỳ ai đến và mang bạn đi xa khỏi nó.

Tỉnh táo có nghĩa là trung tâm, liên tục định tâm bên trong. Vậy thì cả hai: yêu và ghét biến mất. Chỉ khi cả hai biến mất thì bạn trong tĩnh lặng.

Thực sự, những triệu chứng của bạn là quá giống nhau. Khi bạn ngập chìm trong ghét, bạn không thể ngủ. Khi bạn chìm đắm trong yêu, huyết áp của bạn tăng, và khi bạn ngập chìm trong ghét, huyết áp của bạn cũng tăng. Tất cả triệu chứng là như nhau: bạn trở nên căng thẳng. Khi một người nào đó đang yêu, anh ta trở nên mệt mỏi, kiệt sức, và chán nản bởi những điều tầm thường - cũng như vậy đối với ghét. Cả hai đều căng thẳng, cả hai đều bệnh tật.

Khi tôi nói “bệnh tật” tôi đang sử dụng nghĩa đen của từ dis-ease [không-thoải mái]. Bạn không thể thoải mái khi yêu hoặc khi ghét, bạn chỉ có thể thoải mái nếu không có gì bên trong bạn, không yêu hoặc không ghét. Thế rồi bạn vẫn giữ nguyên trong chính bạn, một mình trong chính tâm thức bạn. Bạn tồn tại mà không có bất kỳ ai khác, người khác trở nên không thích hợp: bạn định tâm.

Thế rồi lòng từ bi sẽ xuất hiện. Đó là một hiện tượng tiếp theo khi có sự định tâm. Lòng từ bi không phải yêu hay ghét, không phải là thu hút hay cự tuyệt, nó là khía cạnh hoàn toàn khác. Đó chỉ là chính bạn, di chuyển bởi chính bạn, sống theo chính bạn. Có thể có nhiều người thu hút tới bạn, có thể có nhiều người cự tuyệt bạn, nhưng đó chỉ là những phóng chiếu của họ - đó là rắc rối của họ. Bạn có thể cười về điều đó và giữ nguyên không liên quan.

 (Còn nữa)