January 6, 2014

Trần Đình Thiên - Các nhà vô địch ẩn danh của thế kỉ XXI

Bạn đang cầm trên tay cuốn sách viết về các nhà vô địch – nhưng không phải là những nhà vô địch thường thấy với vòng nguyệt quế và vòng hào quang sáng chói, đi kèm với những lời tung hô và sự ngây ngất của men say chiến thắng. Những nhà vô địch được đề cập trong cuốn sách này không giống, hay nói “chuẩn” hơn, không thật sự giống các nhà vô địch mà thế giới từng biết. Họ “chỉ” là những doanh nghiệp vừa và nhỏ nhưng vô địch trong lĩnh vực kinh doanh của mình. Vô địch nhưng “ẩn danh”. “Hidden Champions” – như tên cuốn sách nói về họ, cái tên nhằm nêu bật phẩm chất “ẩn danh” lạ lùng và rất đặc trưng, phân biệt họ với bộ phận đông đảo các nhà vô địch khác trên thế giới.


Nghe có vẻ rất giật gân, nghịch lí. Nhưng là sự thật. Vô địch nhưng ẩn danh, chỉ được ít người biết đến, mặc dù chính họ là những người tạo nền tảng cho quá trình tăng trưởng và phát triển của nền kinh tế toàn cầu hiện đại. Trong nền kinh tế thực, như cuốn sách chứng minh, họ quan trọng không kém những nhà “vô địch” thực thụ và lừng danh, kiểu như Bill Gates, Warrant Buffet, George Soros, v.v. Tuy chỉ “nhỏ và vừa”, nhưng họ là những nhà vô địch đích thực của thế kỉ XXI, thế kỉ đang là hiện tại và tiếp tục là tương lai của chúng ta.
Đó là sự thật, một sự thật mới mẻ và phù hợp với cấu trúc của nền kinh tế hiện đại trong thế giới toàn cầu hóa.
Cuốn sách này có sứ mệnh chứng minh sự thật mới mẻ đó, không phải bằng cách giới thiệu tỉ mỷ, cụ thể chân dung các nhà vô địch.

Mục tiêu cốt yếu của cuốn sách, như chính phụ đề của nó chỉ rõ, là giới thiệu với độc giả cách thức (chiến lược) mà các chủ doanh nghiệp nhỏ và vừa xuất sắc vươn lên để trở thành “nhà vô địch” trong nền kinh tế hiện đại, trong thế giới toàn cầu hóa vốn đang có rất nhiều người khổng lồ tầm cỡ toàn cầu thống trị. Những doanh nghiệp nhỏ và vừa này vương lên không phải bằng cách cố trở thành khổng lồ tầm cỡ Microsoft, Toyota hay Samsung, thành những ông chủ của các tập đoàn xuyên quốc gia, đa quốc gia, có các “chuỗi” sản xuất ngang, dọc đan kết thành mạng lưới bao phủ toàn cầu – mà bằng cách khẳng định một cách khiêm nhường, lặng lẽ chức năng tạo ra những sản phẩm độc nhất vô nhị của mình, những thứ tuy nhỏ nhưng đóng vai trò không thể thiếu trong hệ thống kinh tế toàn cầu đang được cấu trúc lại theo từng chuỗi sản phẩm. Nói khác đi, cuốn sách này được viết để giới thiệu cách thức chinh phục thế giới hiện đại của “những chú bé hạt tiêu” về một nhiệm vụ dường như bất khả thi trong một nền kinh tế mà hai nguyên lí cơ bản là cạnh tranh và tốc độ đều được đẩy lên đỉnh của sự khốc liệt.

Và cuốn Các nhà vô địch ẩn danh đã viết những gì?  

Toàn bộ nội dung cuốn sách – đủ dày – viết về những điều thiết thực và bổ ích, đặc biệt dành cho những ai làm doanh nghiệp có khát vọng chinh phục thế giới, muốn trở thành nhà vô địch mà không cần đội vòng nguyệt quế.

Cuốn sách giới thiệu nền kinh tế toàn cầu hiện đại – tuy không phải là một bức tranh hoàn toàn mới nhưng có những đường nét cấu trúc mới, với triển vọng phát triển khác với nhiều ý kiến thông thường – ví dụ như về vị thế không đến mức choáng ngợp của Trung Quốc trong vòng 15-20 năm tới, hay về tương lai không hề u ám của Liên minh châu Âu với nền kinh tế Đức làm trụ cột, v.v. Trong nền kinh tế toàn cầu đó, có một thành tố đặc biệt, tuy có thâm niên lịch sử đáng nể nhưng mới về cấu trúc, đóng vai trò quyết định số phận nền kinh tế toàn cầu thế kỉ XXI – những doanh nghiệp vừa và nhỏ “vô địch ẩn danh”. Phát hiện ra nhân vật “vô địch ẩn danh” này là công lao của tác giả cuốn sách.

Với trọng tâm là chiến lược thành công của “các nhà vô địch ẩn danh” hàng đầu thế giới, cuốn sách đã phân tích những nội dung chủ yếu về quá trình vươn lên của các doanh nghiệp vừa và nhỏ điển hình. Từ sự phân tích mang tính chọn lọc kĩ lưỡng đó, dựa trên một nền tảng lí thuyết vững chắc và với phông kinh nghiệm rộng lớn, tác giả đã đúc kết ra tám bài học quan trọng.

Tám bài học được đúc kết lại trong ba vòng tròn lớn, biểu thị cho ba tầng cấu trúc, tạo thành sức mạnh của “doanh nghiệp vô địch”, theo một logic đơn giản và được chính tác giả giải thích: “Cốt lõi là ban lãnh đạo, được thể hiện bằng những mục tiêu đầy tham vọng, đủ sức huy động và gắn kết sức lực của tất cả các nhân viên. Vòng tròn trung tâm bao gồm những năng lực nội tại. Cần phải có chiếu sâu vì ưu thế cạnh tranh chỉ có thể được tạo ra bằng nội lực. Phân cấp quản lí có nghĩa là tự do hành động của doanh nhân và quyền tự chủ cao của “những chấp hành viên”. Đấy là tất cả những việc mà nhân viên quyết tâm và có khả năng thực hiện với hiệu suất cao. Sức mạnh nội tại chiếu ánh sáng ra vòng tròn bên ngoài. Các nhà vô địch ẩn danh chú tâm vào một thị trường do họ tự xác định lấy. Đổi mới liên tục đảm bảo cho việc duy trì ưu thế cạnh tranh. Gần gũi với khách hàng bảo đảm rằng công nghệ và nhu cầu của khách hàng không tách rời nhau. Tất cả những chuyện này đều diễn ra trên bình diện toàn cầu, đủ không gian cho quá trình tăng trưởng và quy mô của công ti”.

Tám bài học đó, như tác giả viết, không phải chỉ được dành cho các doanh nghiệp – doanh nhân “nhỏ và vừa” có khát vọng trở thành “nhà vô địch”. Một cách thẳng thắn, tác giả viết rõ rằng đây là những bài học được dành cho nhiều đối tượng khác nhau, tùy theo mỗi đối tượng mà có cách tiếp cận phù hợp. Từ doanh nghiệp nhỏ đến các nhà vô địch lớn và các tập đoàn da dạng hóa; từ người tìm việc làm cho đến các chính khách, những nhà hoạch định chính sách, chiến lược tầm cỡ quốc gia và toàn cầu; từ các quốc gia đã công nghiệp hóa đạt trình độ phát triển cao cho đến các quốc gia mới nổi, tất cả đều tìm thấy trong cuốn sách này những bài học bổ ích cho công việc của mình khi giải quyết các vấn đề sinh tồn và phát triển trong thế giới hiện đại.

Quả thật, cách thức tác giả đưa ra “tuyên ngôn” về các bài học như vậy chứng tỏ một sự tự tin đáng tin cậy về giá trị của cuốn sách. Vì đó là sự tự tin không quá lố, bắt nguồn một cách tự nhiên từ cách nhìn biện chứng về nền kinh tế hiện đại.

Tác giả cuốn sách – Hermann Simon – là người Đức. Và cuốn sách tập trung nói về “các nhà vô địch ẩn danh” ở Đức. Đây không phải là sự tình cờ, nhưng cũng không là kết quả của một cách nhìn thiên vị.

Điều tra thống kê của tác giả trên khắp thế giới – theo những tiêu chí được áp dụng “bình đẳng” cho mọi nước – chỉ ra rằng nước Đức có nhiều nhà vô địch ẩn danh nhất thế giới. Kết quả này có mối liên hệ nhân quả với sự kiện thực tế là nền kinh tế Đức trong mấy thập kỉ liên tục phát triển một cách vững chắc và hiệu quả, bất chấp cuộc khủng hoảng làm chao đảo cả Liên minh châu Âu và thế giới vừa qua. Cách thức nước Đức tổ chức nền kinh tế, điều hành vĩ mô là một yếu tố nền tảng trong sự thành công ở cấp độ chiến lược quốc gia và toàn cầu của “các nhà vô địch ẩn danh” Đức.

Các bằng chứng “vô địch ẩn danh” gắn với nước Đức, theo nghĩa bài học như vậy, càng làm tăng thêm tính thuyết phục của những gì được viết trong cuốn sách này.

***

Việt Nam – nền kinh tế đi sau nhưng nhập cuộc toàn cầu từ rất sớm, hầu như ngay khi mới bước vào quỹ đạo phát triển kinh tế thị trường. Vì Việt Nam có khát vọng tiến lên, đuổi kịp các nước đi trước, để “sánh vai với các cường quốc năm châu” và tiến cùng thời đại. Các doanh nghiệp Việt Nam tuy còn rất trẻ và non yếu trên nhiều phương diện, song cũng mang khát vọng to lớn đó.

Khát vọng đó đã và đang được thử thách quan sự thăng trầm của nền kinh tế. Đặc biệt, trong giai đoạn vừa qua, sau khi nền kinh tế gia nhập WTO, với thử thách nghiệt ngã của sóng gió cạnh tranh – hội nhập toàn cầu, nhiều doanh nghiệp chưa kịp lớn đã bị phá sản, phải đóng cửa. Nền kinh tế đang buộc phải tái cấu trúc. Các doanh nghiệp cũng phải tái cấu trúc, để chuẩn bị cho một cuộc chơi mới, chất lượng cao hơn và nghiệt ngã hơn trên vũ đài toàn cầu rộng lớn.

Trong bối cảnh đó, những bài học mà “Hidden Champions” mang đến cho các nhà doanh nghiệp Việt Nam, cả những người đã thành danh, đang vươn lên hay  mới khởi nghiệp, là đúng lúc và vô cùng hữu ích.

Có lẽ không phải tình cờ mà những người bạn Đức đã mang cuốn sách này sang Việt Nam “tiếp thị cho không” vào chính thời điểm này. Và sáng kiến đầy tình hữu nghị này đã được chính tác giả của cuốn sách đồng ý với một tình cảm ưu ái và nhiệt thành đáng trân trọng.

Có cơ sở để tin rằng lòng tốt của các bạn Đức sẽ được các độc giả Việt Nam, đặc biệt là các doanh nghiệp, đón nhận với thái độ tích cực và nghiêm túc, rằng những kinh nghiệm “sách vở” từ nay sẽ đơm hóa kết trái thực trong giai đoạn phát triển tới đây của Việt Nam.

Xin trân trọng giới thiệu với bạn đọc cuốn Các nhà vô địch ẩn danh – và chờ đón sự xuất hiện sớm, nở rộ nhưng rất vững vàng và chắc chắn của các nhà vô địch ẩn danh Việt Nam.



No comments:

Post a Comment